Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye'ye giren yabancı yatırımcı sayısının gittikçe arttığını belirterek, "2002'de dünyadaki yabancı yatırımlardan aldığımız pay yüzde 0,2 iken, bunu yüzde 1'e ulaştırdık. Hedefimiz, 2028'e kadar bu oranları yüzde 1,5'e yükseltmektir." dedi.
Bolat, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2025 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Küresel ticaretteki durgunluğa rağmen Türkiye'nin dış ticaret ve cari işlem tablolarının olumlu olduğunu dile getiren Bolat, ithalatta 27,5 milyar, dış ticaret açığında ise 35,5 milyar dolarlık azalma gerçekleştiğini anımsattı.
Bolat, bugün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca açıklanan verilere göre, ocak-eylül döneminde cari işlemler açığının 5,3 milyar dolara gerilediğini belirterek, "Bu rakamlara yaklaşık 57 milyar dolardan geldik. Türkiye, dünya ticaretinden aldığı payı sürekli artırıyor. Mal ihracatından aldığımız payı yüzde 1,08'e, hizmet ihracatından aldığımız payı da yüzde 1,35'e yükselttik." ifadesini kullandı.
Türkiye'ye 1950-1980 döneminde 1 milyar dolar, 1980-2002'de 15 milyar dolar, 2003-2024 döneminde ise 271 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım geldiğine dikkati çeken Bolat, ülkedeki yabancı yatırımcı sayısının 2002'de 5 bin 600 iken, bugün 83 bine yükseldiğini bildirdi. Bolat, Türkiye'deki ekonomik ve siyasi istikrarın yanı sıra büyüme rakamlarındaki olumlu gelişmelerin yabancı yatırımcı sayısını artırdığını vurgulayarak, "Yabancılar ülkemize geliyor, üretim, yatırım ve ihracat yaparak döviz ve istihdam kazandırıyor. 2002'de dünyadaki yabancı yatırımlardan aldığımız pay yüzde 0,2 iken, bunu yüzde 1'e ulaştırdık. Hedefimiz, 2028'e kadar bu oranları yüzde 1,5'e yükseltmektir." diye konuştu.
Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında Gümrük Birliği'nin devam ettiğini söyleyen Bolat, bunun yanı sıra Türkiye'nin İslam İşbirliği Teşkilatı, Afrika Birliği, ECOWAS, Türk Devletler Teşkilatı gibi uluslararası kuruluşlara da üyeliği, gözlemciliği veya ortak üyeliğinin söz konusu olduğuna işaret etti.
BRICS'in de Türkiye'nin başvuruda bulunduğu topluluklardan birisi olduğunu dile getiren Bolat, şu değerlendirmede bulundu:
"Türkiye'nin Kazan'daki son zirve toplantısında, diğer bazı ülkeler gibi müracaatı incelendi. Ortak üyelik statüsüyle bize cevap verecekleri anlaşılıyor. Üyeliğimizi Hindistan'ın veto etmesi gibi bir durum söz konusu değil. BRICS'in Gayri Safi Milli Hasıla açısından dünyadaki payı yüzde 25 seviyelerinde. Kuruluşa, Afrika, Körfez, Orta Doğu ve Asya'dan başka ülkelerin de katılımları veya ortak üyelikleri söz konusu. Buradaki amacımız hem dış politikada hem dış ekonomik ilişkilerde çok boyutlu, çok katmanlı ilişkileri geliştirmektir."
- "Enflasyonu azaltmaya devam edeceğiz"
Ticaret Bakanı Bolat, Türkiye'de 2002'de 3 olan teknopark sayısının bugün 98'e ulaştığını, Türkiye'nin teknoloji üreten ülke konumuna geldiğini belirtti.
Bolat, Orta Avrupa'dan Balkanlara, Asya'dan Orta Doğu'ya dünyanın birçok bölgesinin Türkiye'den makine, elektronik ve savunma sanayisi ürünleri aldığını dile getirdi.
İmalat Sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi'nin (PMI) ekimde 1,5 puan artışa geçtiğini ifade eden Bolat, "Temmuz, ağustos aylarında giderek yavaşlayan ekonomide PMI, ekonomik güven, reel kesim ve tüketici güven endekslerinde çarpıcı yükselmeler başladı." dedi.
Bolat, TÜFE'nin son 5 ayda 27,5 puan gerilediğine işaret ederek, Orta Vadeli Program hedefleri doğrultusunda enflasyonu azaltmaya devam edeceklerini söyledi.
İşsizlik oranında 17 aydır üst üste tek haneli rakamların görüldüğüne dikkati çeken Bolat, son 22 yılda 12,5 milyon kişiye istihdam sağlandığını belirtti.
- "Tarım ve Orman Bakanlığı ve halcilerle görüşmeler yapıyoruz"
Bolat, Hal Kanunu'nda değişiklik yapılmasına yönelik çalışmalara da değinerek, "Şu an zaten Tarım ve Orman Bakanlığı ve halcilerle görüşmeler yapıyoruz. Değiştireceğimiz konuları belirleyeceğiz, hükümete getireceğiz, onaylandığı durumda da Meclise gelecektir. Bunun dışında fahiş fiyat artışıyla ilgili denetlemeler çok yoğun yapılıyor." diye konuştu.
Esnaf ve sanatkara 750 bin lira kredi desteği verildiğini belirten Bolat, 850 bin esnafı ise vergiden muaf tuttuklarını söyledi.
Türkiye'nin, dünyanın en iyi gümrük sahalarına sahip olduğunu ifade eden Bolat, "Son 22 yılda yenilemeler ve modernizasyonla Batılı ülkelerin bile geldikleri zaman hayran kaldıkları, bize takdirlerini bildirdikleri gümrük kapılarımız var. Eğer ki biz bu gümrükleri yenilememiş olsaydık, 605 milyar dolarlık dış ticareti yapmamız asla mümkün olmazdı. Bugün 18-19 kara gümrük kapımız yenilendi." dedi.
Ömer Bolat, ihracat rakamlarındaki artışı "dünyada ihracat değeri arttı" argümanına bağlayanların olduğunu belirterek, "Çin 2 senedir piyasaları altüst ediyor, fiyatları yüzde 20 kırdı. Dünyada ihracat fiyatları düştü, biz ihracat fiyatları düştüğü halde bunu artırdık. Enerji fiyatlarında da son 1 yılda düşüş var. Brent petrol 70 dolara düştü. Biz buna rağmen mal ihracatımızı mutlak değer itibarıyla artırmayı başardık, ithalatımızı da azalttık." ifadesini kullandı.
Kadın kooperatiflerine verilen desteklerin artırılması için çalışacaklarının altını çizen Bolat, kadın kooperatiflerinin, üretime ve ihracata önemli katkılar vermeye başladığını söyledi.
Bolat, Bakanlık olarak Yeşil Mutabakat Eylem Planı'nı sürdürdüklerini ve birçok sektörün buna hazırlıklı olduğunu dile getirdi.
- "Türkiye, İsrail'i ateşkese zorlayan ülke konumunda"
Bakan Bolat, iddiasını ispat etmenin iddia sahibine düştüğüne işaret ederek, "İddia sahibi, eğer Türkiye Cumhuriyeti devletinin ilgili makamlarına, Filistin devletinin makamlarına itibar etmiyorsa yapacak bir şey yok." dedi.
Türkiye'nin, Filistin konusunda dünyada en fazla çabalayan, "İsrail'i ateşkese zorlayan ülke konumunda olduğunu" vurgulayan Bolat, bu durumu Avrupa ve ABD'nin de gördüğünü ifade etti. Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İsrail, almak istediği silahları ABD'den, Avrupa'dan zaten alıyor. Hem de hibe alıyor. Türkiye'de savunma sanayi ürünlerinin ihracatı Milli Savunma Bakanlığının kontrolüne ve iznine tabidir. İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğünün iznine tabidir. Özellikle 7 Ekim'de başlayan süreçten sonra bir kere ateşkes oldu. Yaklaşık bir hafta, 10 gün sürdü. Ondan sonra ateşkes çabaları devam etti. Biz ülke olarak onlarla ticareti yüzde 33-34 oranında azalttığımızı defaatle söyledik. Ta ki 9 Nisan'a kadar. '9 Nisan kararımızdan sonra İsrail ile ticaret yok diyordunuz da şimdi kestiniz.' Böyle bir ifadeyi siz söylediniz veya sizlerden birileri söyledi. Kayıtlara bakın. 15 Aralık 2023'te TBMM Genel Kurulunda yaptığım konuşmaya da bakabilirsiniz. Böyle bir ifade yoktur. Bizim söylediğimiz, hükümet, Ticaret Bakanlığı ticaret yapmıyor. Biz sadece uygulayıcı Bakanlığıyız, düzenleme yaparız, denetleme yaparız. Bunun dışında kararlar alırız ve nitekim uluslararası şirketler ya da özel şirketlerin ihracat ithalat işlemleri oluyor dedik."
Bolat, "üçüncü ülkelerden İsrail'e mal gönderiliyor." iddialarının ortaya atıldığını, bu iddiaların Türkiye'den kaçmış ve Türkiye aleyhine etki ajanlığı yapan çevrelerin yalan dolan haberlerine bakılarak söylendiğini belirtti. Bolat, "Türkiye'den, o bahsettikleri çevrelerden alıp da söyledikleri şey, Türkiye'de Derince Limanı'ndan aşağı yukarı 70-80'in üzerinde geminin petrol yükleyip İsrail'e akaryakıt taşıdığı suçlaması yapıldı. Bunu gördük ve kontrol ettirdik. Ne gemi isimleri doğru ne tarihler doğru. 'Tanker' yazılıyor ki sanki bunlar petrol taşımış diye. Uçaklar gibi gemiler de bir yere gittikleri zaman yakıtları bittiğinde oradaki yerlerden yakıt tazelerler. Dünyanın bütün gemileri, Türk gemileri de gittikleri yerlerde aynı şeyi yaparlar. Bu tamamen bilgisayar kurgusu bir kağıttır ve bu kağıt 'Derince'den Tüpraş'tan yakıt gönderildi' olarak sunuldu." diye konuştu.
İhracatçı birliklerinin, Bakanlığının ve TÜİK verilerinin ortada olduğuna işaret eden Bolat, "İsrail çok kızgın. Filistin memnun, 'Allah razı olsun' diyor. Filistin, 'Yaşamamız için bizi yalnız bırakmadınız, istediğimiz bazı ürünlerin ihracatına, ithalatına izin veriyorsunuz.' diyor ve bu da bu anlamda bizim doğru yaptığımızı gösteriyor." ifadesini kullandı.
Bakan Bolat, kamuda çalışan 5 milyon kişi bulunduğuna dikkati çekerek, Türkiye'nin İsrail ile dış ticareti konusunda bir yanlış yapılması halinde bu kişilerin belgesiyle bu durumu ortaya koyabileceğine işaret etti.
- "Mayıstan bu yana İsrail ile alakalı rakamlar ihracatta da ithalatta da sıfır"
Ticaret Bakanı Bolat, İsrail ve Filistin'in, Türkiye'den yaptığı ithalatın 2022'de 6,5 milyar dolar, Türkiye'nin onlardan yaptığı ithalatın ise 2,5-3 milyar dolar civarında olduğunu söyledi.
Söz konusu tarihte taraflar arasında 9,5 milyar dolarlık ticaret olduğunu belirten Bolat, "Mayıstan bu yana İsrail ile alakalı rakamlar ihracatta da ithalatta da sıfır. Filistin ile alakalı olarak da sene başından beri yapılanın toplamı 740 milyon dolar. Nerede 9,5-10 milyar dolar, nerede 740 milyon dolar? Biz ezkaza desek ki arkadaşlar tamam Filistin'i de ambargo kapsamına alıyoruz ve göndermeyeceğiz, engelleyeceğiz, gümrük tescili yapmayacağız. Bu sefer söylenecek söz şuydu; 'Zavallı Filistinlilere de ambargo koyan bu hükümet, işte böyle bir hükümet.'" dedi.
İngiltere'ye yapılan ihracatta 2 milyar dolar artış olduğunu ifade eden Bolat, "Bu da mı İsrail'e gidiyor?" diye sordu.
Bakan Bolat, Filistin Ulusal Ekonomi Bakanlığının Filistin'de çocuk hastanesi inşaatı için demir istediğini bildirdi. Filistin'e yapılan kozmetik ihracatına ilişkin de bilgi veren Bolat, kozmetik ürünler arasında sabun, şampuan, dezenfektan, hijyen malzemeleri ve temel insani ihtiyaçların olduğunu kaydetti.
Filistin'de 6 milyon insan yaşadığını ve bir ekonominin döndüğünü söyleyen Bolat, milletvekillerine, İsrail istatistiklerine ya da etki ajanlarının Türkiye'yi yıpratmak amacıyla yaptığı açıklamalara inanmamaları, Filistin'in Ankara Büyükelçiliğini ziyaret ederek bilgi almaları tavsiyesinde bulundu.
Bolat, Filistin'in menfaati için ne lazımsa onu yerine getirdiklerini de sözlerine ekledi.
Komisyonda, Ticaret Bakanlığının yanı sıra Rekabet Kurumu ile Helal Akreditasyon Kurumunun 2025 yılı bütçeleri kabul edildi.
