Kars'a 1878 yılında yerleşen Malakanlar'ın Kağızman ilçesinde yaptığı su değirmeni, köylülere aralıksız hizmet ediyor.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Kafkas ve kısmen Anadolu'ya sürgün edilen, savaş ve silahlanmaya karşı çıkan Malakanlar, tarım ve hayvancılık çalışmalarıyla bölgeye önemli katkılar sağladı.
Yerleştikleri Kars'ın birçok noktasında su değirmenleri yaparak, köylülerin tahılını öğütmeye başlayan Malakanlar, kentten göçerken de yaptıkları bu işletmeleri yöre halkına bıraktı.
İlçeye bağlı Çilehane köyündeki değirmenler, un ve bulgur hazırlayan köylülere asırlardır hizmet veriyor.
Dere kıyısında kurulan su değirmenlerinde çevre köylerden getirilen buğday ve arpalar, önce eleme işleminden geçiriliyor. Sonrasında temizlenen ürünler, suyun gücüyle çarkları dönen değirmen taşına gelerek öğütülüyor. Burada işçilerce torbalanan ürünler, evlere ulaştırılıyor.
Değirmeni işleten Bülent Aksu, AA muhabirine, dedesinin 1957 yılında değirmeni Malakanlar'dan aldığını, o süreden beri de burada hizmet verdiklerini söyledi.
"Değirmen dedemden babama, babamdan da bana geçti, ben çalıştırıyorum. Çırak yetiştiremiyoruz, gençler değirmene girmiyor." diyen Aksu, işini ise severek yapmaya devam ettiğini belirtti.
Bu tarih niteliğindeki değirmeni yaşatmaya devam ettiklerini anlatan Aksu, şunları kaydetti:
"Yaklaşık 70 yıllık değirmenciyiz, bu değirmenin 100 yıldan fazlası var. Eskisi gibi ürün yok, genelde yem öğütüyoruz kırma falan yapıyoruz. Su kanalının yanına kurulan ve bir asırdır hiç durmadan çalışan değirmen Kağızmanlılara hizmet veriyor. Yılda 500 ton ürün öğüten su değirmeni, adeta teknolojiyle yarışıyor."
