Bugünlerde okullarda seçmeli dersler dahil norm hesabı yapılmaktadır. Bu kapsamda eğitimcilerin merak ettiği konulardan biri de seçmeli ders saatleri dahil öğretmenlerin okulda bulunan alanlardaki toplam ders saati sayısına göre norm sayısının kaç olacağı olmaktadır. Bu şekli ile bir diğer merak edilen konu ise norm fazlası olur muyum olmaktadır.
Okullardaki (eğitim kurumlarındaki) her bir branş için norm hesabı; Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici Ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmeliğin 18. Maddesine göre yapılmaktadır.
18. maddeden anlaşılacağı üzere okulun bir branşında 5 saate kadar ders varsa o okula o alanda herhangi bir öğretmen normu verilmez. 6 dahil 6 ila 30 saat ders varsa ise 1 öğretmen normu verilir. 31 saat dahil 31 ila 42 saat ders yükü varsa 2 öğretmen verilir. 42 saatten daha fazla ders varsa her 21 saat ders yükü için daha o branş için norm verilir. Ayrıca 42 saatten fazla ders yükü olan okullar için geçerli bir kural daha var o da her ne kadar her 21 saate 1 norm verilir dense de eğer artan ders yükü sayısı 15 ve üzeri ise yine ilave bir kadro daha verilir.
Bir okuldaki branşın norm hesabı yapılırken o okuldaki mevcut ders saatlerinin yanı sıra mevcut seçmeli ders saati sayısının da birlikte hesaplandığının unutulmaması gerektiğini ifade eden Sedat DEĞER bir branşta 0 (sıfır ) ile 105 saat arası ders saati sayısına göre kaç öğretmen normu verileceğini tablo halinde gösterdi.
Sedat DEĞER’in Seçmeli ders saatleri dahil bir okulda oluşan ders saatleri sayısına göre norm sayıları tablosu;
Sedat DEĞER’in yazısının devamı…
Eğitim bölgesinde tek okul olan yani başka bir okul ile eğitim bölgesi olmayan bir okulda, tabloda gösterdiğim şekilde ders saati sayılarına göre öğretmen norm sayıları oluşmaktadır. Alanınızdaki ders saati yükü sayısına bakarak tablodan branşınızdan kendi okulunuzda kaç norm oluştuğunu çıkarabilirsiniz.
Örnek 1: Atatürk ortaokulunda müzik dersi için 4 şube olduğu için 4 ders saati olur ve bu durumda 6 ders saatinden düşük olduğu için o okula müzik alanında hiçbir norm verilmez.
Örnek 2: Cumhuriyet ortaokulunda fen bilimleri alanında 57 ders yükü varsa 42 saat için 2 norm verilir. Ayrıca 42 ders saatinden daha fazla ders yükü olduğu ve artan ders saati sayısı 15 olduğu için bir tane daha ilaveten norm verilir. Bu durumda fen bilimleri alanına 3 norm verilmiş olur.
Bölge Normu Hesabının Tüm Detayları
Norm güncellemeleri sonrası öğretmenlerin aklında kalan en önemli sorulardan biri de bölge normu hesabının nasıl yapıldığı ve bu hesaplamanın sonucunda okulundaki normunun değişip değişmeyeceği gelmektedir. Bu yüzden Bölge normu hesabının nasıl yapıldığını mevzuattaki yerini göstererek açıklayıp ardından tüm detaylarını içeren tek bir örnek ile göstermeye çalışacağım.
Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici Ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik’in 4. Maddesinin 1. Fıkrasının “e” bendinde yazılı bulunan “Eğitim bölgesi: Her yaştaki nüfusun eğitim ve öğretiminin sağlanabileceği değişik tür ve kademelerden oluşan okullarla öğretmenlerin meslekî eğitim ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanabileceği tesislerin bulunduğu bölgeyi, ifade eder” hükmüne göre eğitim bölgesi, bir veya birden fazla okulun(eğitim kurumu) oluşturmasıdır. Yani öğretmenin görev yaptığı okul tek başına da bir eğitim bölgesini oluşturduğu gibi civarındaki veya aynı bölgedeki başka okullarla birlikte de eğitim bölgesi içinde yer alabilir.
Örneğin, Muğla İlinin Milas İlçesinde bulunan a ortaokulu ile b Ortaokulu birlikte bir eğitim bölgesinde yer alabilirken Milas İlçesindeki Ortaköy ortaokulu tek başına bir eğitim bölgesini oluşturabilir.
Peki Aynı Bölgede Birden Fazla Okulun Olması Durumunda Bölge Norm Hesabına Göre Normlar Nasıl Belirleniyor ?
Bir branş öğretmenin norm hesaplanması, Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici Ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik’in 18. Maddesine göre yapılmaktadır.
“(2) (Değişik: 17/10/2016-2016/9488 K.) Yatılı bölge ortaokulları, proje okulları ve özel eğitim kurumları hariç olmak üzere, aynı yerleşim merkezinde bulunan eğitim kurumlarının genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri bakımından alanlar itibarıyla öğretmen norm kadrolarının belirlenmesinde, o yerleşim merkezindeki (birden fazla eğitim bölgesi oluşturulmuşsa her bir eğitim bölgesindeki) eğitim kurumlarının aynı alanlardaki haftalık ders yükü toplamı dikkate alınır. Belirlenen norm kadroların eğitim kurumları itibarıyla dağıtımı, toplama dâhil edilen her bir eğitim kurumuna o alandaki ders yükü en fazla olandan başlanarak her 21 saate bir genel bilgi ve meslek dersleri öğretmeni norm kadrosu verilecek şekilde yapılır. Bu şekilde yapılacak dağıtımda artan norm kadro, öncelikle o alanda norm kadro verilmemiş olan eğitim kurumuna olmak üzere, 6 saatten az olmamak şartıyla artan ders yükü en fazla olan eğitim kurumuna verilir. “
Bu hükme göre birden fazla okulun yer aldığı bir dersin norm hesabı;
* Hesabı yapılacak branşın/dersin o bölgedeki tüm okullardaki ders yükleri(saatleri) toplanır,
*O branşta çıkan toplam ders saati sayısı 21’e bölünür çıkan sonuç o bölgede olması gereken o branştaki norm sayısıdır,
* 21’e bölündükten sonra artan toplam ders saati sayısı minimum 15 ise ilave bir norm daha verilir.15’ten az ise ilave norm kadro verilmez.
*İlave normlar ile birlikte toplam norm kadrolar,Öncelikle o eğitim bölgesinde bulunan o branştaki ders saati fazla olandan başlanarak sırayla her okulun o alandaki ders saati sayısı 21’e bölünerek ilk etaptaki norm sayıları bulunur. Artan ders saati sayıları en son dağıtılamayan normların hangi okula verilmesi gerektiğine dair hesapta dikkate alınmak üzere bir yere kaydedilir.
*Her okul için sahip olduğu o branştaki ders saati sayısı 21’e bölünüp her okul için norm kadro sayıları belirlendikten sonra bölgede olan ama okullara dağıtılamamış olan norm kadrolar, öncelikle hiç normu olmayan ( hiç norm almamış olan okulun ders saati 6’dan az olmaması lazım) okullara verilir. Hiç norm almamış okullara kalan norm verilirken hiç norm almamış okullar arasında ders yükü daha fazla olana sırasıyla verilerek dağıtılır.
* Hiç norm almayan okul yoksa veya normu olmayan okullara ilave kadro dağıtıldıktan sonra hala eğitim bölgesinde dağıtılamayan norm kadro varsa boştaki norm o eğitim bölgesindeki artan ders sayısı en fazla olan okuldan itibaren verilir . Tabi artan ders yükü yine 6 ders saatinden az olmama şartı var. Yani artan ders saati en fazla olsa da artan ders yükü 6’dan daha az ise boşta kalmış norm verilemez.
Tek Bir Örnekte Bölge Normu Hesabı
Bir bölgede Fen Bilgisi Öğretmenliği alanında 183 saat toplam ders olsun ...
183÷21= 8 norm verilir artan ders sayısı da 15 saat olduğu için bir ilave kadro daha gelir ki böylece “o bölgenin normu toplamda 9'dur”
-A okulunda 45 saat ders var 2 norm verilir, 3 saat artar "2 norm verilir"
- B okulunda 66 saat ders 3 saat artar “3 norm verilir”
- C okulunda 57 saat ders var. 15 saat artar “2 norm verilir”
- D okulunda ise 7 saat ders var “21 saat olmadığı hiç norm almaz”7 saat ders artmış olur.
- E okulunda ise 8 saat ders var yine “21 saat olmadığı için hiç norm almaz” 8 saat ders artmış olur
İlk etapta bu eğitim bölgesinde 21 ders hesabına göre 7 norm okullara dağıtılmış oldu.2 tane norm okullara dağıtılamadığı için geri kalan iki normunu bölge normu olarak nitelendirebiliriz. Bu dağıtılmayı bekleyen iki norm kadronun ise hangi okula verileceğini şu şekilde hesaplayabiliriz;
1-Yönetmelikteki 2. fıkraya göre öncelikle hiç normu olmayanlara (,6 saatten az olmamak kaydıyla ) norm verilir.
2-Bu durumda bölgede dağıtılmamış iki normun birisi hiç norm almamış ve ders yükü 6'nın üstünde olan ve hiç norm almamış okullar arasında ders saati en fazla olan 8 saat dersi olan “e” okuluna
3-Diğer 2. Norm ise yine hiç normu olmayan okullardan ders saati 6’nın üstüne ve en fazla ikinci sırada olan 7 saat dersi olan okula verilir .
4-57 saat dersi olan okulun fazladan 15 saati olsa da hiç normu olmayan okula öncelikle norm verilir kuralından ötürü bakınız artan ders sayısı 15 olan “c” okuluna norm verilemez.
Dipnot: Eğer ilave bir kadro daha olmuş olsaydı hiç normu verilmeyen okullara öncelikle norm dağıtılır ve artan ders sayısı en fazla olan okul 15 saat ile “c” okulu olduğu için “c” okuluna bölgedeki diğer boştaki norm kadro verilirdi.
Sedat DEĞER
Mevzuat Yazarı
