Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Çin'in Rusya-Ukrayna Savaşı'nın sonlandırılması için Brezilya ile birlikte yaptığı barış önerilerinin, Ukrayna'nın işgal edilen topraklarının iadesini vadetmediğini, bu yüzden bu önerileri şüpheyle karşıladıklarını bildirdi.
Zelenskiy, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu 79. Oturumu'nda yaptığı konuşmada, Çin ve Brezilya'nın barış önerilerini eleştirdi.
Ukrayna'nın işgal edilen topraklarının iade edilmediği bir barışın mümkün olmadığını dile getiren Zelenskiy, "Ukrayna'nın zararı pahasına güç kazanamayacağını herkes anlamalı." dedi.
Savaşın asli sebebinin Rusya'nın saldırganlığı olduğunu vurgulayan Ukrayna lideri, "Dünya, büyük güçlerin daha küçüklerin zararı pahasına giriştiği sömürge savaşları ve komplolardan çok çekti. İster Çin ister Brezilya ister Avrupalı ister Afrikalı veya Orta Doğulu, her ülke bunun artık geçmişte kalması gerektiğini anlamalıdır." ifadelerini kullandı.
Zelenskiy'nin sözleri, Çin ile Brezilya'nın yarın BM çerçevesinde Ukrayna krizinin çözümü için planladığı konferans için güvensizlik oyu olarak yorumlandı.
"Küresel Güney" olarak anılan 20 gelişmekte olan ülkenin katılacağı toplantıya ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri davet edilmeyecek.
- Çin'in Ukrayna krizindeki tutumu
Çin ile ABD arasında jeostratejik rekabetin ve bölgesel gerilimlerin arttığı bir dönemde başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı, benzer meydan okumalarla karşı karşıya olan Moskova ile Pekin'i yakınlaştırmıştı.
Çin ve Rus liderlerinin, savaşın başlamasında hemen önce, 4 Şubat 2022'de, (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin'in Pekin Kış Olimpiyatları için Çin'e yaptığı ziyaretteki görüşmede, "iki ülke arasındaki dostluğun limiti olmadığını" vurgulayan ortak açıklaması, Pekin yönetiminin kısa süre sonra başlayacak savaştan haberdar olduğu ve örtülü onay verdiğinin işareti olarak yorumlanmıştı.
Öte yandan Çin, yaptırımların Avrupa ile Rusya arasındaki alışverişleri kısıtlamasıyla yön değiştiren ticaretten de kazanç sağlamış, savaşın ardından iki ülke arasındaki ticaret hacminin, özellikle enerji alanında arttığı gözlenmişti.
ABD ve Avrupa, Rusya'ya savaşta silah desteği sağlamaması yönünde Çin'i uyarırken, Pekin doğrudan silah satışı yapmasa da Moskova ile ortak askeri tatbikatlar dahil askeri ve sanayi işbirliğini sürdürmüş; askeri ve sivil, ikili kullanıma sahip ürünleri sağlayarak Rusya'nın savunma sanayi temelini destekledikleri gerekçesiyle bazı Çinli şirketlere yaptırım uygulanmıştı.
Çin, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın birinci yıl dönümü olan 24 Şubat 2023'te krizin siyasi çözümü için önerilerini içeren 12 maddelik bir "tutum belgesi" açıklamış, belgede, gerginliklerin aşamalı azaltılarak ateşkesin sağlanması gerektiği vurgulanmıştı.
Ateşkes önerisi, öneriyi fiili durumun resmiyete dökülmesi olarak algılayan Ukrayna tarafından da kabul görmemiş, Kiev yönetimi, bu koşullardaki bir barışın "savaşın dondurulması" anlamına geleceğini dile getirmişti.