Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2024 yılına ait gelir dağılımı istatistikleri, ülkemizdeki gelir eşitsizliğinin boyutlarını bir kez daha gözler önüne serdi. Verilere göre, gelir eşitsizliği sadece dar gelirli ve orta sınıfı değil, aynı zamanda eğitim durumu, cinsiyet ve iş pozisyonu gibi farklı değişkenlere göre de belirgin farklılıklar oluşturuyor. Son 10 yılda eğitimli kesimin geliri artmak yerine erirken, yöneticilerle çalışanlar arasındaki gelir farkı giderek büyüdü.
TÜİK'in 2024 yılına ait gelir dağılımı istatistikleri, Türkiye'deki gelir eşitsizliğinin derinleşen boyutlarını bir kez daha gözler önüne sermiştir. Rapor, eşitsizliğin sadece alt ve orta gelir grupları arasında değil, aynı zamanda eğitim düzeyi, cinsiyet ve iş pozisyonu gibi farklı değişkenler üzerinden de belirginleştiğini ortaya koymaktadır.
Yükseköğretim Mezunlarının Gelir Artışındaki Durgunluk
2006, 2014 ve 2019 yıllarındaki veriler, yükseköğretim mezunlarının gelir artışının diğer eğitim seviyelerine göre daha düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durum, eğitim ile gelir arasındaki beklenen pozitif ilişkinin zayıflaması olarak değerlendirilebilir ve önemli soruları gündeme getirmektedir.
Son 10 yılda yöneticilerin gelirleri %1315 oranında artarken, profesyonel meslek gruplarının maaşları sadece %851 oranında arttı. Büro ve müşteri hizmetleri gibi beyaz yakalı çalışanların gelir artışı ise profesyonellerin ardından en düşük seviyede kaldı. 2014 yılında bir yöneticinin maaşı, profesyonel bir çalışanın maaşının yaklaşık 1,3 katı iken, 2024 yılında bu fark azalsa da yöneticilerin maaşları yine profesyonellere göre çok daha yüksek seviyelerde seyretti.
Yöneticiler ile Asgari Ücret Arasındaki Maaş Farkı Daralıyor mu?
Son yıllarda Türkiye'de gelir eşitsizliği konusu sıkça gündeme geliyor. Özellikle yöneticiler ile asgari ücretli çalışanlar arasındaki gelir farkı, bu konuda en dikkat çeken verilerden biri. 2012 yılında yöneticilerin maaşları, asgari ücretin yaklaşık 3,23 katı iken, 2024'te bu oran 2,98'e gerilemiş. Bu durum, ilk bakışta gelir eşitsizliğinde bir iyileşme olduğu şeklinde yorumlanabilir. Ancak bu verinin tek başına yeterli olmadığı ve daha derinlemesine analiz edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Kadınların Geliri: Artış Var Ancak Eşitlik Yok
Son yıllarda Türkiye'de kadınların iş gücüne katılımı artmasına rağmen, cinsiyetler arasındaki gelir eşitsizliği sorunu hala devam etmektedir. Yeni verilere göre, yükseköğretim mezunu kadınların gelirleri, erkek meslektaşlarına göre hala daha düşük seviyelerde seyretmektedir.
2006 yılında yükseköğretim mezunu kadınların gelirleri, erkeklerin gelirlerinin %80'i seviyesindeyken, bu oran 2024 yılında %72'ye gerilemiştir. Bu durum, kadınların daha düşük ücretli işlerde çalışmaya devam ettiklerini ve kariyerlerinde ilerlemelerinin erkek meslektaşlarına göre daha yavaş olduğunu göstermektedir. Aynı dönemde erkeklerin geliri %2058 artarken, kadınların geliri %1834 artış göstermiştir. Bu rakamlar ilk bakışta kadınların daha hızlı bir gelir artışı yaşadığını gösterse de, başlangıç seviyesinin daha düşük olması nedeniyle bu artışın eşitsizliği ortadan kaldırmaya yetmediği açıktır.
Sektörel Gelir Artışlarında İnşaat Sektörünün Öne Çıkması
Son yıllarda yaşanan ekonomik gelişmeler ve sektörel dönüşümler, farklı sektörlerdeki gelir düzeylerinde önemli farklılıklar yaratmıştır. Özellikle inşaat sektörünün, diğer sektörlere göre çok daha yüksek bir gelir artışı göstermesi dikkat çekmektedir.
İnşaat sektöründeki yüksek gelir artışı, Türkiye ekonomisinde önemli bir gelişme olsa da, bu durumun sürdürülebilirliği ve diğer sektörler üzerindeki etkileri dikkatle takip edilmelidir. Daha dengeli bir ekonomik büyüme için, tüm sektörlerin birlikte gelişmesi ve gelir dağılımındaki eşitsizliğin azaltılması gerekmektedir.
