Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından Bosna Hersek'in doğusundaki Srebrenitsa'da, 1995'te Sırp birliklerince 8 binden fazla Boşnak sivilin acımasızca katledildiği soykırımın unutulmaması için müze kurulacak.
Bosna Hersek'teki savaşta Birleşmiş Milletler (BM) askerlerinin üs olarak kullandığı ve Sırplar tarafından soykırımın gerçekleştirildiği sembol mekanlardan biri olan eski akümülatör fabrikası, TİKA ve Srebrenitsa Anıt Merkezi arasında imzalanan protokol kapsamında müze olacak.
Eski akümülatör fabrikasında düzenlenen imza törenine, TİKA Başkanı Serkan Kayalar, Srebrenitsa Anıt Merkezi Yönetim Kurulu Başkan Vekili Aida Barucija, Srebrenitsa Anıt Merkezi Müdürü Emir Suljagic ve TİKA Bosna Hersek Koordinatörü Erdinç Işık katıldı.
Kayalar, gazetecilere yaptığı açıklamada, protokol imzalamak için geldikleri Srebrenitsa'da şehitlerin mezarlarını ziyaret edip dua okuduklarını söyledi.
Akümülatör fabrikasının soykırımın yaşandığı sembolik öneme sahip bir yer olduğunu belirten Kayalar, şöyle konuştu:
"TİKA olarak 3 yıldır bu fabrikanın bir müzeye dönüştürülmesi noktasında çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Önce çatısını tadilattan geçirdik, müzeye çevrilmeden önce fabrikanın asli işlemlerine yönelik tadilat işlemlerini ve tesisatla ilgili çalışmalarımızı yaptık. Protokolü imzalayacağız ve bunun akabinde hızlı bir şekilde müze çalışmalarımızı ihale edip, çalışmalarımıza başlayacağız. Allah nasip ederse önümüzdeki sene içinde Cumhurbaşkanı'mız Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatlandırdığı bu projede, burayı dünya çapında bir soykırım anma müzesi olarak inşallah faaliyete geçireceğiz."
Kayalar, Srebrenitsa'da çok ciddi bir acı yaşandığını ancak dünyanın henüz bu acıyla yüzleşmediğini, şehitlerin yaşadığı acıyı tüm dünyaya anlatmak istediklerini dile getirdi.
- "Türkler gibi daha fazla dosta ihtiyacımız var"
Srebrenitsa Anıt Merkezi Müdürü Suljagic de Türkiye Cumhuriyeti'nin Srebrenitsa'nın en büyük bağışçısı olduğunu söyledi.
Suljagic, TİKA ile işbirliklerinin iyi bir şekilde sürdüğünü belirterek, "Alan 4 bin 300 metrekare. Burada neyi söyleyip neyi söyleyemeyeceğimiz konusunda kimseyle mücadele etmek zorunda kalmadık. Çünkü dostlar, kardeşler böyle işbirliği yapar. Kimse bize burada ne olduğunu söylemeye çalışmadı, aksine 'Bu sizin hikayeniz, siz anlatacaksınız, sergiye neyin dahil olacağını siz seçeceksiniz, bu sizin anlatınız ve biz bunu en iyi şekilde yapmanız için yanınızda olacağız' dediler, her şey bu şekilde ilerliyor." ifadesini kullandı.
Müzeyi soykırımın 30'uncu yılında açmak istediklerini dile getiren Suljagic, şunları kaydetti:
"1992 yılına kadar olan olaylarla ilgili insanlara bilgi verilecek bir bölüm olacak ve Boşnaklarla ilgili daha önce görülmemiş bazı şeyler sergilenecek. Burada daha önce hiç yayımlanmamış, eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinin Srebrenitsa ile ilgili soruşturmalarından elde edilen video materyalleri sergilenecek. Örneğin, Şubat ve Mart 1996 tarihli Kravica deposundaki çekimlerde kemikler, ayakkabılar, giysiler yer alıyor. Türkler gibi daha fazla dosta ihtiyacımız var. Bu müzeyle birlikte anıt merkezinin hikayesi tamamlanacak."
- Srebrenitsa'da neler yaşandı?
Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995'te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.
Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmasına izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık bölgede, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar toplu mezarlara gömüldü.
Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz'da Potoçari Anıt Mezarlığı'nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.
Aradan 29 yıl geçmesine rağmen 1000'den fazla soykırım kurbanının cesedine henüz ulaşılamadı.