Eğitim sistemimizi genel olarak değerlendirdiğimizde okul binasına doluşturduğumuz çocukları ders-teneffüs döngüsü içinde tabiri caizse boğuyoruz. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmene göre 18 yaş altındaki her birey çocuk olarak kabul edilmektedir. Bu sözleşmenin altında Türkiye’nin de imzası olduğunu hatırlatayım. Okullarımızda serbest zaman denince akıllara; teneffüsler, öğlen araları gelmektedir. Bu dakikaların öğrencilere sunulmasının temel amacı öğrencilerin ihtiyaçlarını gidermeleri ve dinlenmeleridir. Bu araların toplamı gün içindeki derslerin (okul düzeyine göre değişse de)yaklaşık yüzde yirmi beşine denk gelmektedir.Çocukların temel ihtiyaçlarını giderdikten sonra artan vakitlerini planlayarak bu vakitleri yönetmek onların akademik, bilişsel ve sosyal gelişimlerine destek olacaktır.
Okul içi serbest zaman yönetimi, öğrencilerin verimli ve dengeli bir şekilde çalışmalarını, dinlenmelerini ve sosyal aktiviteleriyle ilgilenmelerini sağlamalıdır. Mevzuatımız gereği eğitim kurumunu; Müdür, öğretmenler kurulu ile birlikte yönetir. Eğitim kurumlarımızda görev yapan idareci ve öğretmenlerimize “Okulda Serbest Zaman Yönetimi” konulu bazı tavsiyelerde bulunacağım.
Dijital bağımlılıkla mücadeler: Telefonlar, tabletler ve bilgisayarlar öğrencilerin dikkatini dağıtabilir. Ders ve teneffüs saatleri süresince bu cihazları sessiz modda veya uzakta tutulmalıdır. Sayın BakanımızYusuf TEKİN’in dersliklere cep telefonuyla girilmesini yasaklayan genelgesini olumlu bulduğumu belirteyim.
Öğrenci ve öğretmenler için iyi bir çalışma ortamı yaratın: Rahat bir çalışma ortamı oluşturun. Işıklandırma, ortamın sıcaklığı, ergonomi ve sessizlik önemlidir.
Öğrencilerin plan yapmalarını ve hedef belirlemelerini sağlayın: Sınıf şube rehber öğretmenlerimiz ayda bir kez olmak üzere tüm öğrencilerinden ders dışı etkinlik planlaması isteyebilir. Bu planlamayı yapmalarına yardımcı olmak için okul içi ve bahçe alanındaki etkinlikler konulu bir broşür hazırlayıp öğrencilere dağıtabiliriz.Teneffüs sürelerini öğrencilere önceden belirlediği amaçlara ulaşmak için kullandırın. Örneğin, bir konuyu gözden geçirme, ödevleri bitirme veya bir arkadaşlarıyla kısa bir soru-cevap oturumu düzenleme gibi hedefler belirlemeleri istenebilir.
Çocukları hareket etmeye teşvik edin: Kısa bir yürüyüş yapmak veya egzersiz yapmak, öğrencilerin teneffüs sürelerinde enerji seviyelerini yükseltebilir ve zihinsel tazelik sağlayabilir.
Çocukları sosyal bağlantılar kurmaya yöneltin: Teneffüs sırasında arkadaşlarıyla sohbet etmek veya onlarla vakit geçirmek, çocukların sosyal bağlantılarını güçlendirebilir ve stresi azaltabilir.
Zihinsel Dinlenme: Öğrencilerin, teneffüs sürelerini sadece çalışma için kullanmak yerine zihinsel dinlenmeye de zaman ayırmaları için planlayabiliriz. Müzik dinlemek, meditasyon yapmak veya kısasüreliğine gözlerinizi kapatmak öğrencilerin dinlenmelerine yardımcı olabilir. Günümüz insanının maruz kaldığı stres seviyesi çok yüksek. Stres, başarıyı olumsuz etkileyen bir unsur. Okullarımızda hem öğrenciler hem de öğretmenler için meditasyon(derin düşünme) ortamları oluşturulmalı. Okullarda oluşturulmasını önerdiğim meditasyon olanlarında öğrenciler; çeşitli esneme hareketleri eşliğinde, nefes egzersizleri, dinginlik kazanma, düşünceleri toplama gibi avantaj sağlayabilir. Pek ala bu ortamdan öğretmenlerimizde faydalanıp deşarj olabilir.
İyi Beslenme ve Hidrasyon: Sağlıklı bir atıştırmalık tüketmek ve su içmek, öğrencilerin enerji seviyelerini yükseltebilir. Temel gıdamız içme suyuna çocuklarımızın kolay ulaşmalarını sağlamalıyız. Her eğitim kurumunda ulaşılabilir yerlerde su sebilleri konulmalıdır. Okul kantinlerinde (kuru ve yaş meyve gibi…) sağlıklı besinler satılmalıdır. Okul kantinlerinin ürün fiyatları okulun ekonomik çevresiyle uyumlu olmalıdır.
Öğrencileri işbirliğine teşvik etmek: çocuklarıarkadaşlarıyla birlikte çalışmaya yönlendirmek, teneffüs sürelerini daha verimli hale getirebilir. Bazı okullarımızda bulunan Z kütüphanelerin ders dışı saatlerde öğrencilerin kullanımına açık tutulması önemlidir. Okul bahçe zemininde öğrenci yaş grubuna uygun oyun alanları oluşturabiliriz. İlkokul seviyesi için; köşe kapmaca, ritmik saymayı oyunlaştıran şekillerle okul bahçelerimizi zenginleştirebiliriz. Lise seviyesi için masa tenisi, voleybol ve basketbol alanları çocukların ilgisini çekecektir. Her okulun öğrenciler tarafından hazırlanan bir süreli yayını olmalıdır. Serbest zamanlarda röportaj yapmaları, dergi için bulmaca hazırlamaları çocukların hoşuna gidecektir.
Teneffüs saatlerini verimli bir şekilde değerlendirmek, etkili zaman yönetimi ve hedef belirleme becerilerini gerektirir. Bu ipuçlarını kullanarak eğitim kurumlarımızda ders dışı sürelerini daha etkili hale getirebilirsiniz.
Serdar GÜNDÜZ
Liyakat-Sen Genel sekreteri