Avrupa Birliği'ne (AB) üye olma yolunda yürüyen Moldova'da cumhurbaşkanı seçimi, Batı ile Rusya mücadelesinin gölgesinde yarın yapılacak.
Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ekonomisini olumsuz etkilediği ve doğal gaz sorununun yaşandığı ülkede halk, 4 yıl aradan sonra yarın cumhurbaşkanını seçmek için sandık başına gidecek.
Başta mevcut Cumhurbaşkanı Maya Sandu olmak üzere Batı yanlısı ve Rusya ile yakınlaşmaktan yana olan adayların mücadele edeceği seçimin zorlu geçmesi ve ikinci tura kalması bekleniyor.
Moldova Merkez Seçim Komisyonu verilerine göre, yurt dışında yaşayanlar dahil 3 milyonun üzerinde seçmenin bulunduğu ülkede 36 bölgede ve yurt dışındaki büyükelçiliklerde oy verme işlemi gerçekleştirilecek.
Ülkenin sınırları içinde bulunan ve tek taraflı bağımsızlığını ilan eden "Transdinyester" bölgesinin bazı yerleşim birimlerinde de 30 seçim sandığı kurulacak.
Yerel saatle 07.00'de başlayacak ve 21.00'de sona erecek oy verme işlemi, 1100'den fazla yerel ve yaklaşık 280 yabancı gözlemci tarafından takip edilecek.
Moldova'daki seçim yasasına göre cumhurbaşkanı seçimi, seçmenlerden en az üçte birinin oylamaya katılması halinde geçerli kabul ediliyor, cumhurbaşkanı adayı da oylamaya katılan seçmenlerin yarısından fazlasının oyunu alması durumunda seçiliyor. Seçimlerde hiçbir adayın yüzde 50'nin üzerinde oy alamaması durumunda ikinci tura gidiliyor.
- Cumhurbaşkanlığı koltuğuna 2'si Gagauz Türkü 11 aday talip
Moldova'daki cumhurbaşkanı seçiminde 6'sı partili ve 5'i bağımsız 11 aday yarışacak.
Bunların arasında kurduğu iktidardaki Eylem ve Dayanışma Partisinden (PAS) mevcut Cumhurbaşkanı Maya Sandu'nun yanı sıra "Bizim" Partinden eski Baltsi Belediye Başkanı Renato Usatiy, "Moldova'nın Geleceği İçin" Partisince aday gösterilen eski Moldova Başbakanı Vasile Tarlev, Kalkınma ve Birleşme Partisinin adayı eski Moldova Başbakanı İon Kiku yer alıyor.
Bağımsız adaylardan Moldova'nın eski İçişleri Bakanı Andrey Nastase, eski Gençlik ve Spor Bakanı Oktavian Tsiku, eski Dışişleri Bakanı Tudor Ulyanovskiy ve gazeteci Natalya Morar ile Viktroiya Furtuna seçim yarışına katılacak.
Adaylardan ikisinin Gagauz Türkü olması dikkati çekiyor. Moldova'ya bağlı eski Gagauz Yeri Özerk Bölgesi Başkanı İrina Vlah ile Moldova Sosyalistler Partisince (PSRM) aday gösterilen eski Başsavcı Aleksandr Stoyanoglo da cumhurbaşkanlığı koltuğu için yarışıyor.
- Adayların seçim kampanyası sürecinde vurguları
Batı ve Rusya yanlısı adaylar arasındaki rekabetle gerçekleşecek seçimde ön plana çıkan adaylardan Cumhurbaşkanı Sandu, AB ile yakınlaşmayı benimsiyor.
2020'deki seçimi Rus yanlısı adaya kaşı kazanan Sandu'nun iktidarındaki Moldova, "aday ülke" statüsü alarak AB ile müzakerelere başladı.
Adaylardan Andrei Nastase de Moldova'nın AB üyeliğini desteklerken Moldova Sosyalistler Partisi (PSRM) adayı Stoyanoglo, eski Moldova Başbakanı Tarlev ile gazeteci Morar, AB'yi eleştirerek Rusya ile yakınlaşılması gerektiğini savunuyor.
Adayların birçoğu ise Sandu'yu ülkede ekonomik krizin derinleşmesi, enflasyon oranı ve doğal gaz fiyatının artması sebebiyle eleştiriyor.
- Seçimlerin ikinci tura kalma ihtimali bulunuyor
Moldova'daki Kamu Politikaları Enstitüsünün anket çalışmasına göre, Sandu'nun yüzde 29,5, Renato Usatiy'ın yüzde 13,3 oy alması bekleniyor.
Ankete göre, bu adayları yüzde 11,6 oyla Aleksandr Stoyanoglo ve yüzde 6,1 oyla Vasile Tarlev takip ediyor. Geriye kalan adayların oy oranı ise yüzde 6'nın altında.
Ülkedeki diğer anketlerde de benzer sonuçların çıkmasıyla ilk turda hiçbir adayın yüzde 50'den fazla oy alamaması ve seçimlerin ikinci tura kalması ihtimali ağır basıyor.
Diğer yandan Moldova Merkez Seçim Komisyonu, seçimde sandık çıkış anketinin yapılmayacağını bildirdi.
- AB'ye katılım referandumu
Cumhurbaşkanı seçimiyle aynı günde Moldova'nın AB'ye katılımına ilişkin referandum da düzenlenecek.
Ülkenin anayasasına bazı maddelerin dahil edilmesinin öngörüldüğü referandumda "AB'ye üyeliğin, Moldova'nın stratejik hedefi" olup olmadığı sorusuna yanıt verilecek.
- Batı ile Rusya mücadelesinin gölgesindeki seçimler
Bağımsızlığını ilan etmesinin ardından Batı ile Rusya arasında mücadele alanına dönüşen Moldova'da halk, Avrupa'ya entegrasyon ve Rusya ile yakınlaşma konusunda seçim yapacak.
Seçim öncesi Kişinev, Moskova'yı ülkedeki durumu istikrarsızlaştırma ve düzensizlik yaratma girişiminde bulunma, bu konuda bazı Moldova vatandaşlarına Rusya'da eğitim verme, ülkenin AB ile yakınlaşma sürecini engellemeye çalışmakla suçladı.
Rusya ise Moldova'nın kendisine karşı "dostça olmayan" adımlar attığını ve Rus dilini engellediğini ileri sürerek, Kişinev'e anayasa gereği tarafsız kalması çağrısında bulundu.
Ülkedeki iktidara muhalif Rusya destekli "Zafer" isimli siyasi blok adayının seçime katılım başvurusu reddedildi. Referanduma karşı çıkan bu blok, büyük miktarda para harcayıp seçimi etkilemekle suçlandı. Blokun ofislerinde Moldova polisi tarafından aramalar yapıldı, bazı üyeleri gözaltına alındı.
Diğer yandan, AB yetkililerinin seçim öncesi Kişinev'e ziyarette bulunarak vatandaşları referanduma katılmaya çağırması, ülke için 1 milyar 800 milyon avroluk yardım paketini duyurması dikkati çekiyor.
Ayrıca AB, "Moldova'nın istikrarını bozucu eylemlerde bulundukları" gerekçesiyle Gagauz yetkilileri dahil bazı Moldova vatandaşlarına yaptırım uyguladı.
