Ücret ve Maaş Zamlarının Enflasyon Karşısında Eriyen Değeri Sendikaları Harekete Geçirdi
Türkiye'de yaşanan ekonomik dalgalanmalar, enflasyonun hızla artması ve hayat pahalılığının etkilerini iyice hissettirmesi, işçi ve memur sendikalarını harekete geçirdi. Üç büyük işçi konfederasyonu olan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ) ve Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), uzun bir aradan sonra bir araya gelerek ortak bir açıklama yaptı. Memur-Sen'e bağlı üç sendika ise Bolu'dan Ankara'ya 9 günlük bir yürüyüş gerçekleştirerek tepkilerini dile getirdi. TÜRK-İŞ, kitlesel basın açıklamaları ve mitingler düzenlerken, HAK-İŞ de üç ilde miting yaparak taleplerini kamuoyuna duyurmayı hedefliyor. Sendikalardaki bu hareketlilik, gelecek yıl kamu işçileri ve memurlar için yapılacak toplu sözleşme görüşmelerinin zorlu geçeceğinin sinyallerini veriyor.
Kamu İşçilerine Yüksek Oranlı Zam Yapıldı
Geçen yıl kamu işçileri için yüksek oranlı maaş zamları gerçekleştirilmişti. En düşük işçi ücreti brüt 15.000 TL’ye yükseltilirken, 2023’ün ilk 6 ayı için yüzde 45, ikinci 6 ayı için ise yüzde 15 oranında zam yapılmıştı. 2024 yılı içinse iki ayrı 6 aylık dönemlerde yüzde 10 oranında zam kararlaştırıldı. Bu artışlarla birlikte geçen yılın ilk 6 ayı için en düşük işçi ücreti brüt 21.750 TL’ye yükseltildi. İşçiler bu zammı memnuniyetle karşılarken, memur sendikaları da benzer bir zammın kendilerine yapılmasını talep etti.
Memurlara Seyyanen Zam Yapıldı
Memur sendikalarının bu talepleri üzerine, kamu görevlileri için toplu sözleşme görüşmeleri beklenmeden 2023 yılı Temmuz ayında memur maaşlarına, toplu sözleşme zammına ilaveten seyyanen 8.077 TL ek zam yapıldı. Bu zamla birlikte en düşük memur maaşı 22.000 TL’ye çıkartıldı. Ancak, seyyanen yapılan bu zammın emekli aylıklarına yansıtılmaması eleştirildi. Özellikle düşük maaşla çalışan memurlar arasında bu zammın yüksek oranda olması olumlu karşılanırken, bu zam emekli aylıkları konusunda tepkiye yol açtı. Ağustos ayında ise 2024-2025 yıllarını kapsayan kamu görevlileri toplu sözleşmelerinde uzlaşmaya varılamaması nedeniyle Yüksek Hakem Kurulu devreye girerek karar aldı.
Enflasyon Kazanımları Geri Aldı
Kamu işçileri ve memurlar için yapılan bu yüksek oranlı zamlar ve seyyanen ek zamlar, yüksek enflasyon karşısında kısa sürede eridi. Enflasyonun yükselmesi ve hayat pahalılığının artması nedeniyle işçi ve memurlar, 2024 yılının başından itibaren ekonomik sıkıntılardan şikâyet etmeye başladılar. Kamuda tasarruf tedbirleri kapsamında, özellikle servis hizmeti gibi toplu sözleşmelerle elde edilen bazı kazanımların geri alınması memurlar arasında rahatsızlık yarattı. İşçiler ise uzun yıllardan beri yüksek vergi oranlarından ve aldıkları ücretlerin yılın üçüncü ayından itibaren yüksek vergi dilimine girmesi nedeniyle net ücretlerinin düşmesinden şikâyet ediyorlardı. Bu sorunlara ek olarak, bu yıl sözleşmesi Şubat ve Mart ayında başlayan işçiler ile Ocak ayında başlayan işçiler arasında ortaya çıkan yüzde 7-8’lik fark da sendikaların tepkisini artırdı.
Üç İşçi Konfederasyonu Bir Araya Geldi
TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan ve DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun 7 Temmuz’da yaptıkları toplantı ile sendikaların eylem süreci başladı. Bu toplantının ardından üç genel başkanın imzasıyla yapılan ortak açıklamada, vergide adaletin sağlanması, kamuda ücret dengesizliğinin sona erdirilmesi, sayıları 150 bine ulaşan kamu taşeron işçilerinin kadroya geçirilmesi ve tasarruf tedbirleri gerekçe gösterilerek işçilerin haklarının aşındırılmaması talepleri dile getirildi.
Vergi Adaleti ve Ücret Talepleri
Ergün Atalay ve Mahmut Arslan, 18 Temmuz’da yaptıkları ortak açıklamada ücretten alınan vergi dilimlerinde adaletin sağlanmasını, asgari ücrete kadar olan kazanç için uygulanan vergi istisnasının vergi matrahına dâhil edilmemesini, vergi diliminin ilk matrahının yıllık asgari ücretin altında olmamasını, vergi kesintileri yapılırken işçinin ailesi ve sosyo-ekonomik durumunun da gözetilmesini, ilk vergi diliminin yüzde 10’dan başlamasını ve işçi sosyal güvenlik primlerinde 5 puan indirim yapılmasını talep ettiler.
MEMUR-SEN'in Bolu’dan Ankara’ya Yürüyüşü
Bu açıklamanın ardından, MEMUR-SEN’e bağlı üç sendika, Bolu’dan Ankara’ya bir yürüyüş gerçekleştirerek taleplerini dile getirdi. MEMUR-SEN Genel Başkan Yardımcısı ve Enerji Bir-Sen Genel Başkanı Hacı Bayram Tonbul, Büro Memur-Sen Genel Başkanı Yusuf Yazgan ve Ulaştırma Memur-Sen Genel Başkanı Kenan Çalışkan’ın katılımıyla 24 Temmuz’da başlayan bu yürüyüş, 9 gün sürdü. Sendika temsilcileri, toplu sözleşme ile aldıkları kazanımların korunması çağrısında bulundular.
TÜRK-İŞ Kitlesel Basın Açıklamaları ve Mitingler Düzenliyor
TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu’nun aldığı karar uyarınca, Genel Başkan Ergün Atalay başta olmak üzere yönetim kurulu üyeleri il il dolaşarak taleplerini dile getirmeye başladılar. Atalay Trabzon’da, Ramazan Ağar Diyarbakır’da, Eyüp Alemdar İstanbul’da toplantılar düzenleyerek işçilerin taleplerini dile getirdiler. TÜRK-İŞ’e bağlı sendikalar, 81 ilde kitlesel basın açıklamaları yaparak bu talepleri duyuracaklar. Ardından 26 Ağustos’ta Çerkezköy’de, 3 Eylül’de ise Zonguldak’ta mitingler düzenlenecek.
Atalay, Zonguldak’ta yaptığı açıklamada, sözleşmesi Şubat ve Mart ayında başlayan kamu işçilerinin 2024 yılı ikinci 6 aylık zam oranının, sözleşmesi Ocak ayında başlayanlarla eşitlenmesini istedi.
HAK-İŞ'in Üç İl'de Miting Planı
HAK-İŞ, vergi adaletsizliği, ek protokol zam talebi, işten çıkarmalar, sendikal baskılar, kayıt dışı istihdam, işsizlik, örgütlenmenin önündeki engeller ve iş kazaları konusundaki taleplerini duyurmak için mitingler düzenliyor. Bu kapsamda, 23 Ağustos Cuma günü Kayseri’de, 5 Eylül’de Kocaeli’de ve 13 Eylül’de Gaziantep’te mitingler yapılacak.
Sendikalar genellikle toplu sözleşme yıllarında bu tür eylemler gerçekleştirirler. Ancak, eylemlerin bu yıldan başlaması, gelecek yıl hem kamu işçileri hem de memurlar için yapılacak toplu sözleşme görüşmelerinin zorlu geçeceğinin işaretini veriyor. Sendikalar, mevcut ekonomik şartlar ve enflasyon karşısında, işçilerin ve memurların haklarının korunması için mücadele edeceklerini belirtiyor.