Kurtuluş Savaşı, Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, 26 Ağustos 1922'de sabaha karşı verdiği emirle başlattığı Büyük Taarruz ve 30 Ağustos'taki "Başkomutanlık Meydan Muharebesi" zaferiyle sonuçlandı.
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı'nda kazandığı en önemli zaferin arifesinde, 30 Ağustos sabahında Zafertepe Çalköy'de birliklere taarruz emrini verdi. Onun bizzat yönettiği Dumlupınar'daki meydan muharebesinde kahraman Mehmetçik, Yunan birliklerini Allıören, Keçiler, Kızıltaş Deresi yolunun iki yanında tamamen sarıp imha etti.
Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi 30 Ağustos'ta zaferle noktalandı.
Mustafa Kemal Paşa, zafer sonrası 1 Eylül'de Dumlupınar'da, Batı Cephesi'ndeki tüm subay ve erlere okunmak üzere yayımladığı bildiride, "Bütün arkadaşlarımın, Anadolu'da daha başka meydan muharebeleri de verileceğini göz önünde bulundurarak ilerlemesini ve herkesin akıl gücünü ve yurtseverliğinin kaynaklarını kullanarak, yarışmayı bütün gücüyle sürdürmesini talep ederim. Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!" emrini verdi.
- Belli başlı öteki olaylar
26 Ağustos
1071- Büyük Selçuklu hükümdarı Alparslan komutasındaki ordu, Bizans ordularını Malazgirt'te yendi. Malazgirt Zaferi ile Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı.
1920- ABD'de kadınlar ilk kez oy kullandı.
1922- Büyük Taarruz (Başkumandanlık Meydan Muharebesi) başladı.
1924- Türkiye İş Bankası kuruldu. İlk genel müdürü eski İktisat Vekili, Mübadele İmar ve İskan Bakanlığından ayrılan Celal (Bayar) Bey oldu. Türkiye İş Bankasının kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1932- İzmir Fuarı açıldı.
1932- Türkiye'de ilk kez yapılan Büyükdere'deki yüzme yarışlarında İstanbul ekibi birinci oldu.
1936- İngiltere, Süveyş Kanalı dışında, Mısır'a bağımsızlığını verdi.
1936- İlk sesli televizyon gösterimi BBC kanalından yapıldı.
1957- Transistörlü radyo piyasaya sürüldü. 1927'de yalnızca yedi olan radyo alıcısı sayısı 1950'lerde 300 bini aştı.
1972- Atlantik Okyanusu'nu uçakla geçen ilk pilot Charles Lindbergh öldü.
1986- Kamerun'da volkanik gölden çıkan karbondioksit ve hidrojen gazlarının karışımı sonucu 1500 kişi hayatını kaybetti.
1991- İstinye Tersanesi kapatıldı.
1997- Türkiye'nin ilk kadın seramik sanatçısı Füreya Koral 87 yaşında vefat etti.
2002- Anıtkabir'de yeniden oluşturulan "Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi" Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından açıldı.
2015- 15. Dünya Atletizm Şampiyonası'nda Türkiye'yi temsil eden Ramil Guliyev, dünya şampiyonasında erkekler 200 metrede finale yükselen ilk Türk atlet oldu.
2015- Güney Sudan Hükümeti, iç savaşı sona erdiren barış anlaşmasını imzaladı.
2016- İstanbul Boğazı'na inşa edilen "dünyanın en geniş köprüsü" Yavuz Sultan Selim Köprüsü hizmete açıldı.
2016- Şırnak'ın Cizre ilçesinde polis kontrol noktasına PKK'lı teröristlerce bomba yüklü araçla yapılan saldırıda 11 polis şehit oldu, 78 kişi yaralandı.
2016- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü, CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal ve bazı eski MHP milletvekillerine ait olduğu öne sürülen görüntülerle ilgili soruşturma kapsamında, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in de arasında bulunduğu 96 kişinin mal varlıklarına tedbir konuldu.
2017 - Türkiye Erkek Sualtı Hokeyi Milli Takımı, Avrupa Şampiyonu oldu.
2018 - Katolik Kilisesi'nin ruhani lideri Papa Franciscus, Katolik din adamlarının karıştığı cinsel istismar skandalları için özür diledi.
2021- Bağımsız İstanbul Milletvekili Ümit Özdağ'ın başkanlığındaki Zafer Partisinin kuruluş dilekçesi İçişleri Bakanlığına sunuldu.
27 Ağustos
598- Hazreti Ali doğdu.
1389- I. Murat, Sırp güçlerine karşı Kosova Meydan Muharebesi'ni kazandı. Murat Hüdavendigar, zaferden sonra savaş alanını incelerken yaralı Sırp Miloş Obiliç'in hançer darbesiyle şehit düştü.
1783- Mongolfier Kardeşler, hidrojen gazıyla doldurdukları ilk balonu uçurdu.
1922- Türk ordusu, Yunan işgalindeki Afyonkarahisar'ı kurtardı.
1925- Mustafa Kemal Paşa, sivil elbisesi ve "Panama şapka" ile İnebolu Türkocağı'nda ünlü "şapka nutkunu" verdi. "Şapka giyilmesine ilişkin kanun" 25 Kasım 1925'te kabul edildi.
1927- Mustafa Kemal Paşa'ya suikast hazırlamak üzere Sisam'dan Anadolu'ya geçen Hacı Sami ölü, arkadaşları yaralı ele geçirildi.
1947- Cezayir, Fransa'dan bağımsızlığını istedi.
1950- BBC kanalı, ilk deniz aşırı yayınını Fransa'ya yaptı.
1958- İlk stereo plaklar piyasaya çıktı.
1964- Türkiye'deki ilk Amerika aleyhtarı gösteri, ABD'nin Kıbrıs konusundaki tutumu nedeniyle Ankara'da yapıldı.
1975- İlk maçını işgal ordularına karşı oynayan Fenerbahçeli futbolcu ve eski kulüp başkanı Dr. İsmet Uluğ vefat etti.
1979- Hindistan'ın son genel valisi Lord Louis Mountbatten, İrlanda açıklarında demirli bulunan yatına IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) tarafından yerleştirilen bombanın patlamasıyla öldü.
2003- Mars'ın Dünya'ya en yakın geçişi 60 bin yıl aradan sonra gerçekleşti.
2015- Avusturya'nın Burgenland eyaletinde, bir kamyonet içerisinde havasızlıktan ölmüş 71 sığınmacının cesedi bulundu.
2016- Kadın emniyet personelinin, şapka, kep veya örgü bere altında, yüzünü kapatmayacak şekilde başına üniforma renginde desensiz giysiler takabilmesine ilişkin yönetmelik yürürlüğe girdi.
2017- 20 Yaş Altı İşitme Engelliler Kadın Basketbol Milli Takımı, namağlup Avrupa şampiyonu oldu.
2019- NASA, dünyayla çok daha az irtibat kurularak derin uzay seyahatine olanak tanıyacak Derin Uzay Atomik Saati'ni çalıştırdı.
2020- Yeni Zelanda'nın Christchurch kentindeki 2 camiye düzenlediği silahlı saldırıda 51 kişiyi şehit eden, 49 kişiyi de yaralayan terörist Brenton Tarrant, ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
2021- Milli Savunma Bakanlığı, 20 yıl boyunca Afganistan'daki görevini başarıyla yerine getiren Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin tahliyesinin 48 saatten az sürede tamamlandığını açıkladı.
2023- ABD donanmasına ait dünyanın en büyük uçak gemisi USS Gerald R. Ford, QTerminals Antalya Limanı açıklarına demirledi.
28 Ağustos
1749- Alman asıllı şair ve yazar Johan Wolfgang Goethe doğdu.
1910- Karadağ, Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını ilan etti.
1934- Üsküdar-Kadıköy tramvay hattının ilk denemesi yapıldı.
1952- Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu.
1974- Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nde elektrik üretilmeye başlandı.
1979- Nesrin Olgun, Manş Denizi'ni yüzerek geçen ilk Türk kızı oldu.
1987- Yapımı yirmi yılda tamamlanan Kocatepe Camisi, Başbakan Turgut Özal tarafından açıldı.
1988- Almanya'daki havacılık gösterileri sırasında İtalya Hava Kuvvetleri gösteri takımının uçağı seyircilerin üzerine düştü, 33 kişi öldü.
1999- 23 Nisan 1999'dan önce işlenmiş suçları kapsayan Af Yasa Tasarısı TBMM'de kabul edildi.
2001- Üzeyir Garih'in öldürülmesiyle ilgili aranan İstanbul Hasdal Mekanize Alay Komutanlığında askerliğini yapan er Yener Yermez firar etti.
2007- AK Parti Kayseri Milletvekili, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı seçildi.
2008- Şair İlhan Berk, Bodrum'da tedavi gördüğü hastanede yaşama veda etti.
2013- Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi (CAS), Fenerbahçe'nin UEFA organizasyonlarından 2 yıl men edildiği cezayı onadı.
2016- Rus hükümeti, uçak krizinin ardından getirilen Türkiye ile charter uçuşları yasağını kaldırdı.
2018- Türk savaş pilotu, ABD'deki uçuş eğitimleri kapsamında, F-35 uçağı ile ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
2019- Gazeteci-yazar Şule Yüksel Şenler 81 yaşında vefat etti.
2019- Türk tarihi alanında önemli çalışmaları bulunan Prof. Dr. Mustafa Kafalı, 85 yaşında Ankara'da vefat etti.
2019- İklim değişikliğine karşı başlattığı öğrenci eylemlerinin sembolü haline gelen 16 yaşındaki İsveçli aktivist Greta Thunberg, Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi'ne katılmak için Avrupa'dan 15 gün önce açıldığı sıfır karbondioksit emisyonlu yelkenliyle Atlantik Okyanusu'nu geçerek New York'a ulaştı.
2020 - Japonya Başbakanı Abe Şinzo, sağlığını gerekçe göstererek 2012'den beri sürdürdüğü başbakanlık görevinden istifa etti.
2020 - Mali'de askeri cuntanın lideri Assimi Goita, darbeciler tarafından "cumhurbaşkanı" ilan edildi.
29 Ağustos
1521- Türk orduları Belgrad'ı fethetti.
1526- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı orduları, Mohaç Meydan Savaşı'nı kazandı.
1855- Osmanlı'da ilk telgraf görüşmesi yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla ilk telgraf Şumnu'dan İstanbul'a gönderildi. Kırım Savaşı'ndan bilgi veren telgrafta, "Müttefik askerleri Sivastopol'a girmişlerdir." yazılıydı. Türk birlikleri de müttefikler arasındaydı.
1924- Almanya, savaş tazminatının ödenmesine ilişkin, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı'nı onayladı.
1929- Graff Zeppelin hava gemisi, 21 gün süren dünya turunu tamamlayarak Lakehurst'a döndü.
1933- Nazilerin tutukladığı Yahudiler, toplama kamplarına gönderilmeye başlandı.
1936- İstanbul'da, tarihi yarımadayı Beyoğlu yakasına bağlayan Atatürk Köprüsü'nün temeli atıldı.
1938- Nazım Hikmet, Harp Okulu ve Donanma davalarından toplam 28 yıl 4 ay hapse mahkum edildi.
1945- Sultan II. Abdülhamid'in 400 milyon dolarlık miras davasını varisleri kazandı.
1947- ABD'li bilim adamları, nükleer güç için plütonyumu parçalamayı başardı.
1955- Kıbrıs Konferansı Londra'da toplandı.
1964- Ankara, İstanbul ve İzmir'de Kıbrıs konusunda büyük yürüyüşler ve mitingler düzenlendi.
1982- İsveçli sinema oyuncusu Ingrid Bergman öldü.
1986- Üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın cenazesi, doğum yeri Umurbey'de törenle toprağa verildi.
1988- Ünlü ressam Eren Eyüboğlu, 76 yaşında hayatını kaybetti.
2005- Katrina kasırgası ABD'nin güneyini vurdu, 1200 kişi öldü.
2010- Endonezya'nın Sumatra Adası'ndaki Mount Sinanbug Yanardağı, 400 yıl aradan sonra faaliyete geçti.
2019- NASA, Hubble uzay teleskobunun halefi olan James Webb'in parçalarını birleştirdi.
30 Ağustos
M.Ö. 30- Eski Mısır'da Kraliçe Kleopatra intihar etti.
1908- Hicaz demir yolu açıldı.
1922- Büyük Taarruz zaferle sonuçlandı.
1924- Gazi Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da Meçhul Asker Anıtı'nın temelini attı.
1924- Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1930- Ankara-Sivas demir yolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa'nın konuşmasıyla hizmete açıldı.
1937- Van Gölü'nde ilk vapur seferi yapıldı.
1937- Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'e, 1935'te girdiği Eskişehir Hava Mektebi'nde "tayyareci diploması" verildi.
1952- Erzurum'da Aziziye Anıtı açıldı.
1974- BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'taki çatışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oy birliğiyle kabul etti.
1977- Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığına atandı.
2000- Tiyatro sanatçısı Gürdal Tosun, tedavi gördüğü İzmir SSK Bozyaka Hastanesinde yaşama veda etti.
2011- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Zafer Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü dolayısıyla Genelkurmay Karargahında düzenlenen törende "Başkomutan" sıfatıyla kutlamaları kabul eden ilk Cumhurbaşkanı oldu.
2013 - 30 Ağustos Zafer Bayramı Resepsiyonu'na ilk kez Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ev sahipliği yaptı. Köşk'teki resepsiyona muhalefet liderleri Kemal Kılıçdaroğlu ve Devlet Bahçeli katılmadı.
2015- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 30 Ağustos Zafer Bayramı dolayısıyla "Başkomutan" sıfatıyla ilk kez Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde resepsiyon verdi.
2021- ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie, ABD güçlerinin Afganistan'dan çekilme sürecinin tamamlandığını açıkladı.
2022- Eski Sovyetler Birliği'nin son devlet başkanı Mihail Gorbaçov hayatını kaybetti.
2023- Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından düzenlenen 100. Yıl Marşı Yarışması'nda birinci seçilen ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki programda ilk kez seslendirilen "100. Yıl Marşı" dinleyicilerin beğenisini topladı.
31 Ağustos
869- İslam bilgini Buhari yaşamını yitirdi.
1867- Fransız şair Charles Baudelaire öldü.
1876- V. Murat tahttan indirildi, yerine kardeşi II. Abdülhamit padişah oldu.
1890- Brüksel Genel Senedi ile köle ticareti yasaklandı.
1928- Bertolt Brecht'in "Üç Kuruşluk Opera" adlı oyununun ilk gösterimi Berlin'de yapıldı.
1930- Vilayet ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, aynı zamanda belediye başkanı oldu.
1970- İzmir'de Akdeniz Olimpiyatları'nın yapılacağı Halkapınar Spor Tesisleri, inşaat sırasında yandı.
1988- Sarp Sınır Kapısı açıldı.
1988- Irak'ın kuzeyinden kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladı.
1997- Galler Prensi ve İngiliz Veliahdı Prens Charles'ın eski eşi Prenses Diana, sevgilisi Dodi el Fayed ve şoförü, Paris'te geçirdikleri trafik kazasında vefat etti.
2005- Irak'ın başkenti Bağdat'ta bir köprü üzerinde çıkan izdiham nedeniyle çoğu, Şii hacı adayı bin kişi hayatını kaybetti.
2015- Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan (Astana) yakınlarında Kumay Arkeoloji Kompleksi'nde yapılan kazılarda Türk tarihine ait 2 bin yıllık kalıntılar gün ışığına çıkarıldı.
2016- ABD ile Küba arasında 1961'de kesilen tarifeli ticari uçuşlar, iki ülkenin ilişkileri normalleştirme kararının ardından yeniden başladı.
2017- Irak Başbakanı Haydar el İbadi, Türkmenlerin yaşadığı Telafer ilçesinin terör örgütü DEAŞ'tan tamamen kurtarıldığını duyurdu.
2018- Danıştay 2. Daire Üyesi Mustafa Yücel Özbilgin'in yaşamını yitirdiği, 4 kişinin yaralandığı, 17 Mayıs 2006'da düzenlenen silahlı saldırıya ilişkin fail Alparslan Arslan, "ağırlaştırılmış müebbet" ile 72 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
2021- Kel Hasan Efendi'den bugüne gelen Ortaoyuncuları Kavuğu'nu Münir Özkul'dan devralan Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden Ferhan Şensoy, 70 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.
1 Eylül
1481- Galatasaray Lisesi, devlet adamı yetiştirilmesi amacıyla Sultan II. Bayezid tarafından kuruldu. Okulda 1868'de Fransızca eğitime geçildi.
1715- Beş yaşında tahta geçen, 72 yıl Fransa'yı yöneten, Fransızların "Güneş Kralı" XIV. Louis öldü.
1920- Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.
1922- Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın kazanılması üzerine emrini verdi: "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!"
1923- Japonya'nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde meydana gelen depremde 300 bin kişi öldü.
1924- Ankara Devlet Konservatuvarının temelini oluşturan "Musiki Muallim Mektebi" Ankara'da açıldı.
1925- Birinci Tıp Kongresi Ankara'da toplandı.
1925- Mustafa Kemal Paşa'yı Kastamonu'dan Ankara'ya dönüşünde halk, ellerinde şapkalarla karşıladı.
1929- Arapça ve Farsça dersleri okullardan kaldırıldı.
1933- Denizyolları İşletmeleri devlet tekeline alındı.
1939- Almanya'nın Polonya'ya saldırması üzerine II. Dünya Savaşı başladı. Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının 50. yılında "Dünya Barış Günü" ilan edildi.
1947- Amerikan Yardım Antlaşması imzalandı.
1949- İstanbul Radyosu deneme yayınına başladı.
1951- Ordinaryüs Prof. Dr. Mazhar Osman Usman, 67 yaşında İstanbul'da vefat etti.
1967- Türkiye'deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti protesto etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların sınır dışı edilebileceğini açıkladı.
1969- Muammer Kaddafi, Libya'da askeri darbeyle Kral İdris'i devirdi.
1974- Magosa'ya bağlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk'ün öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.
1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi'ni 9 saat 2 dakikada geçerek dünya rekoru kırdı.
1982- İlk ve ortaöğretimde din dersi zorunlu kılındı.
1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında bir orman bekçisi ile 14 er şehit oldu.
1998- Türk sinemasına 46 yıl hizmet veren yönetmen Osman F. Seden vefat etti.
2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara'ya 30 kilometre uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu, 8 Eylül'de yaşamını yitirdi.
2007- İngiliz ordusunun 1930'lu yıllarda yüzlerce Hindu asker üzerinde hardal gazının etkilerini araştıran deneyler yaptığı ortaya çıktı.
2013- Anadolu Ajansı, Kürtçe haber yayımına başladı. AA, böylece yayın dilini altıya çıkarmış oldu.
2016- HSYK Genel Kurulu, FETÖ soruşturması kapsamında geçici olarak görevden uzaklaştırılan 543 hakim ve savcıyı meslekten ihraç etti.
2019- Mersin'in 3. kez ev sahipliği yaptığı Artistik Cimnastik Dünya Kupası'nda milli takım sporcuları, erkeklerde 3 altın, 5 gümüş, 1 bronz, kadınlarda da 2 altın ve bir gümüş madalya kazanarak kupanın en çok ödül alan ekibi oldu.
2023- Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, uzaya gidecek ilk Türk, Pilot Albay Alper Gezeravcı'ya yeni rütbesini taktı.