YÖK’te Yeni Dönem: Üye Yapısı ve Rektör Atamaları Değişiyor

TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasa teklifiyle YÖK’ün üye yapısı ve rektör atama süreçleri yeniden düzenlendi. Yeni sistemde YÖK 21 üyeden oluşacak, rektör atamaları ise doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından yapılacak.
YÖK'ün 21 üyesinin 14'ü doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından atanırken, 7 üye ise Üniversitelerarası Kurul'un önerisiyle Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek. Teklif ayrıca bahis ve şans oyunları, TSK personel yönetimi ve insani mayın temizliği gibi farklı alanlarda da önemli değişiklikler içeriyor.

TBMM'den YÖK'te Tarihi Dönüşüm: Cumhurbaşkanı Yetkisi Genişledi, Rektör Atamaları ve Üye Seçimleri Yeniden Düzenlendi!

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu, ülkenin yönetiminde ve çeşitli sektörlerde önemli değişiklikler öngören Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde (KHK) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ilk 6 maddesini onayladı. Bu teklifin en dikkat çekici maddeleri arasında, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üyelerinin belirlenme şekli ve üniversite rektörlerinin atanma süreçlerine ilişkin köklü düzenlemeler yer alıyor. Eğitimden savunmaya, spordan kamu yönetimine kadar geniş bir yelpazede yeni bir dönemin kapıları aralanıyor.

TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen yeni düzenlemeler, Türkiye'nin yükseköğretim sisteminde önemli bir yapısal değişikliğe işaret ediyor. Teklife göre, yükseköğretimin çatı kurumu olan Yükseköğretim Kurulu (YÖK), 21 üyeden oluşacak ve bu üyelerin seçimi, kritik bir şekilde yeniden şekillendirilecek.

YÖK Üye Seçiminde Yeni Model: Cumhurbaşkanı ve Üniversitelerarası Kurul İş Birliği

Yeni düzenlemeyle birlikte, YÖK'ün 21 üyesinin belirlenme süreci şu şekilde işleyecek:

• Yedi Üye Cumhurbaşkanı'ndan (Akademisyenler): Cumhurbaşkanı tarafından, rektörlük ve öğretim üyeliği kariyerlerinde başarılı profesörler arasından 7 üye seçilecek. Bu, akademik başarı ve liyakatin doğrudan Cumhurbaşkanlığı tarafından takdir edilmesi anlamına geliyor.
• Yedi Üye Cumhurbaşkanı'ndan (Devlet Görevlileri): Yine Cumhurbaşkanı tarafından, üst düzey devlet görevlileri veya emeklileri arasından 7 üye belirlenecek. Bu, kamu tecrübesi ve idari bilginin YÖK bünyesine aktarılmasını sağlayacak.
• Yedi Üye Üniversitelerarası Kurul'dan (Profesörler): Kalan 7 üye ise Üniversitelerarası Kurulca, Kurul üyesi olmayan profesör öğretim üyeleri arasından seçilerek Cumhurbaşkanınca atanacak. Burada önemli bir detay bulunuyor: Eğer Üniversitelerarası Kurulca seçilen adaylar bir ay içinde Cumhurbaşkanı tarafından atanmaz veya iki hafta içinde yeni aday seçimi yapılmazsa, atama yetkisi doğrudan Cumhurbaşkanına geçecek.

Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarında görevli olup YÖK üyeliğine seçilenlerin kurumlarıyla ilişkileri devam edecek, bu da mevcut görevlerini aksatmadan YÖK bünyesinde görev yapabilecekleri anlamına geliyor.

Yürütme Kurulu ve Rektör Atamalarına Yeni Yaklaşım

Teklif, YÖK'ün yürütme kurulu yapısını da yeniden düzenliyor. Yürütme Kurulu'na dahil olacak diğer altı üyeden dördü doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından atanırken, kalan ikisi, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenip Cumhurbaşkanınca atanan üyeler arasından Genel Kurul tarafından seçilecek.

Rektör atamalarında da önemli bir değişiklik yapıldı. Devlet ve vakıf üniversitelerinde rektör atamaları artık doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından yapılacak. Vakıflarca kurulan üniversitelerde ise bu atamalar, mütevelli heyetinin teklifi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından gerçekleştirilecek. Rektörler, görevlendirildikleri üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsünün tüzel kişiliğini temsil yetkisine sahip olacaklar. Bu, rektörlük pozisyonunun yetki ve sorumluluk alanını bir kez daha vurguluyor.

Geniş Kapsamlı Diğer Düzenlemeler

Kanun Teklifi'nin kabul edilen diğer maddeleri, farklı alanlarda da dikkat çekici düzenlemeler içeriyor:

• Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği: Harcırah Kanunu'na "Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri" ibaresi eklenerek bu pozisyonun hukuki statüsü güçlendiriliyor.
• Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlemesi: Bu alanda köklü değişiklikler yapılacak. Bayiliklerin kurulacağı yer ve sayısını belirleme, başvuranları değerlendirip sözleşme ve ruhsat düzenleme, bayi listelerini takip etme ile denetim ve kontrol görevleri, Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunlarının Özel Hukuk Tüzel Kişilerine Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında Teşkilat Başkanlığınca kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişilerine devredilebilecek veya dışarıdan hizmet alımı yoluyla karşılanabilecek.
• TSK Personel Kanunu'nda Değişiklik: Kuvvet komutanlıklarının rütbe karşılama oranlarındaki eksiklik veya fazlalık durumlarında personel ihtiyacını karşılamak amacıyla rütbe bekleme süreleri Cumhurbaşkanı kararıyla değiştirilebilecek. Bu, TSK'nın personel yönetiminde daha esnek hareket etmesini sağlayacak.
• Askeri Okullar, Askeri Öğrenciler, Askeri Fabrikalar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'da Değişiklik: Milli Savunma Bakanlığı tarafından yürütülen insani amaçlı mayın ve patlamamış mühimmat temizliği faaliyetlerinde kullanılmak üzere yurt dışından getirilecek her türlü araç, makine, teçhizat ve mayın aramak üzere eğitilmiş hayvanlar gümrük vergilerinden muaf tutulacak. Bu düzenleme, insani yardım ve uluslararası iş birliği projelerine kolaylık sağlayacak.

TBMM'den geçen bu yasal düzenlemeler, Türkiye'nin eğitimden savunmaya, kamu yönetiminden ekonomik faaliyetlere kadar birçok alanda yeni bir döneme girdiğini gösteriyor.