YÖK Düzenlemesinde Devrim: 72 Yaş Sınırı, Güvenlik Soruşturması ve Öğrenciye Af Müjdesi!

Üniversitelerin çehresini değiştirecek 25 maddelik dev reform paketi için geri sayım başladı! Meclis başkanlığına sunulacak yeni kanun teklifiyle, akademik kariyer basamaklarından öğrenci haklarına kadar ezber bozan düzenlemeler hayata geçiyor. Emeklilik yaşının 72’ye çıkarılmasından, başkasına tez yazdıranların unvanlarının iptaline; ilişiği kesilen öğrencilere tanınan "ikinci şans" kapısından, akademisyenlere getirilen güvenlik soruşturması şartına kadar her detay bu pakette. Peki, Ankara’da kurulacak yeni üniversite hangisi? Yurt dışı görevlendirmelerinde 10 yıllık maaşlı izin dönemi nasıl işleyecek? Yükseköğretimde taşları yerinden oynatacak düzenlemenin tüm detayları haberimizde...

Türkiye’de yükseköğretim sistemini yeniden yapılandırmayı hedefleyen 25 maddelik kapsamlı kanun teklifi, önümüzdeki günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na sunulmaya hazırlanıyor. Akademik personel rejiminden öğrenci haklarına, üniversite yapılanmalarından etik kurallara kadar geniş bir alanı kapsayan düzenleme, üniversitelerin işleyişine yeni bir yön vermeyi amaçlıyor.

Teklifin, yükseköğretim sisteminde uzun süredir tartışılan pek çok başlıkta yasal netlik sağlaması bekleniyor.

Akademik Kadrolarda Yeni Dönem

Kanun teklifinin en dikkat çeken maddelerinden biri, öğretim üyelerinin emeklilik yaş haddinin 72 olarak yeniden belirlenmesi. Bu düzenlemeyle akademik deneyimin daha uzun süre sistem içinde kalması hedefleniyor.

Öte yandan üniversitelerin yurt dışındaki akademik birimlerinde görev alacak öğretim elemanlarına yönelik önemli bir kolaylık da gündemde. Buna göre, üniversite yönetim kurulu kararı ve YÖK onayıyla, öğretim elemanlarına birer yıllık sürelerle toplam 10 yıla kadar aylıklı izin verilebilecek.

Güvenlik Soruşturması Akademiye Geliyor

Teklif kapsamında 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması Kanunu’na eklenecek yeni maddeyle, öğretim elemanlarının da göreve başlamadan önce güvenlik soruşturmasından geçirilmesi öngörülüyor. Böylece öğretmenler için uygulanan sistemin benzeri akademik personel için de geçerli olacak.

Akademik Etikte Sert Yaptırımlar

Düzenleme, akademik etik ihlallerine yönelik en ağır yaptırımlardan birini içeriyor. Ücretli ya da ücretsiz şekilde başkasına tez, kitap veya proje yazdırarak akademik unvan elde ettiği tespit edilen kişilerin unvanları, herhangi bir bekleme süresi olmaksızın derhal iptal edilecek.

Bu maddenin, akademik dünyada uzun süredir tartışılan etik sorunlara karşı caydırıcı bir adım olarak değerlendirildiği ifade ediliyor.

Üniversite Yapılanmaları Genişliyor

Teklifte dikkat çeken bir diğer başlık ise üniversite yapılanmaları. Buna göre, Ankara’da “Ziraat Finans ve Teknoloji Üniversitesi” adıyla yeni bir vakıf üniversitesinin kurulması öngörülüyor.

Ayrıca kendi hastanesi bulunmayan vakıf üniversitelerine tanınan 5 yıllık hastane kurma süresinin, Cumhurbaşkanlığı kararıyla uzatılabilmesinin önü açılıyor. Bu düzenlemenin, vakıf üniversitelerinin sağlık alanındaki yapılanmalarını rahatlatması bekleniyor.

Öğrencilere Yeniden Başlama Hakkı

Teklifin öğrenci boyutunda en dikkat çeken maddesi ise yeniden kayıt hakkı. Çeşitli nedenlerle üniversiteyle ilişiği kesilen ya da kaydı silinen öğrencilere, belirli şartlar dahilinde eğitimlerine devam edebilme imkânı tanınacak.

Bu düzenleme, eğitim hayatı yarım kalan binlerce öğrenci için ikinci bir şans olarak değerlendiriliyor.

Yükseköğretimde Yeni Bir Sayfa

Yetkililer, söz konusu kanun teklifinin yükseköğretim sisteminde planlı, denetimli ve daha şeffaf bir yapı oluşturmayı hedeflediğini ifade ediyor. Teklifin TBMM sürecinde komisyon görüşmeleriyle şekillenmesi ve kamuoyunda geniş yankı uyandırması bekleniyor.

Öğrenciler İçin Avantaj – Risk Analizi

Editör Yorumu

Yükseköğretime ilişkin bu kapsamlı kanun teklifi, öğrenciler açısından bakıldığında hak genişletici ve denge kurucu bir çerçeve sunuyor. Özellikle yeniden kayıt hakkı, son yıllarda çeşitli nedenlerle eğitimden kopmak zorunda kalan gençler için önemli bir sosyal politika adımı olarak öne çıkıyor.

Bununla birlikte, düzenlemenin başarısı büyük ölçüde uygulama detaylarına bağlı olacak. Akademik kadrolardaki değişimlerin eğitim kalitesine olumsuz yansımaması, yeni üniversite ve programların plansız biçimde çoğalmaması kritik önem taşıyor. Yasa, doğru uygulanırsa sistemi rahatlatır; aceleci uygulanırsa yeni sorun alanları doğurabilir.

Uzman Görüşleri Ne Diyor?

Eğitim Politikaları Uzmanı (Değerlendirme):
“Yeniden kayıt hakkı, Avrupa’daki ‘yaşam boyu öğrenme’ yaklaşımıyla uyumlu. Ancak başvuru kriterleri şeffaf olmazsa suistimal tartışmaları gündeme gelebilir.”

Akademik Etik Uzmanı:
“Unvan iptali maddesi, uzun süredir beklenen bir adımdı. Bu düzenleme, akademide emeğin ve liyakatin korunması açısından güçlü bir mesaj veriyor.”

Üniversite Yöneticisi Görüşü:
“Emeklilik yaşının yükseltilmesi deneyimi korur ama genç akademisyenlerin sisteme girişini zorlaştırmaması için paralel kadro planlaması şart.”