Bugün, 5 Aralık 2025 Cuma
10918,51%-1,07
42,39% -0,02
49,47% 0,01
5742,82% -0,16
9299,63% 0,00
Son yıllarda popülaritesi hızla artan elektronik sigaralar (vape), gençler ve yetişkinler arasında yaygın bir kullanım alanı buldu. Geleneksel sigaraya bir alternatif olarak pazarlanan ve "zararsız" olduğu yönündeki iddialara rağmen, uzmanlar vape'in sağlık üzerindeki potansiyel tehlikeleri konusunda ciddi uyarılarda bulunuyor. Peki, bu renkli ve aromalı buharın arkasındaki gerçekler neler?
Elektronik sigaralar, tütün yakarak duman oluşturmak yerine, nikotin, aroma vericiler ve çeşitli kimyasallar içeren likitleri ısıtarak buhar üretiyor. Ancak bu "buhar" sanıldığı gibi masum değil. İçerdiği nikotin, yüksek derecede bağımlılık yapıcı bir madde olup, düzenli kullanımı kalp ve damar sağlığı üzerinde ciddi riskler oluşturuyor.
Vape kullanımının en bilinen ve korkutucu sonuçlarından biri, "Elektronik Sigara veya Buhar Ürünü Kullanımına Bağlı Akciğer Yaralanması" (EVALI) adı verilen sendrom. Bu sendrom, akciğerlerde iltihaplanmaya ve ciddi hasarlara yol açarak nefes darlığı, göğüs ağrısı ve öksürük gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Uzmanlar, özellikle bazı likitlerde bulunan E vitamini asetat gibi maddelerin bu duruma neden olduğunu belirtiyor. EVALI, hayatı tehdit eden sonuçlar doğurabilen, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durum olarak öne çıkıyor.
Vape likitlerinde bulunan nikotin, kan basıncını ve kalp atış hızını yükselterek kalbe aşırı yük bindiriyor. Uzun süreli vape kullanımı, kalp krizi ve felç riskini artırıyor. Araştırmalar, düzenli olarak elektronik sigara kullanan bireylerde kalp ve damar hastalıkları görülme sıklığının daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Gençler arasında giderek yaygınlaşan vape kullanımı, özellikle beyin gelişimi açısından büyük bir tehdit oluşturuyor. Ergenlik döneminde beyin henüz gelişimini tamamlamamıştır ve nikotin, beyindeki ödül sistemini etkileyerek kalıcı bağımlılığa yol açabilir. Bu durum, öğrenme ve dikkat becerilerini olumsuz etkileyebilir.
Vape kullanımı sadece akciğer ve kalp sağlığını etkilemekle kalmıyor. Yapılan araştırmalar, elektronik sigara buharının ağız ve diş sağlığına da zarar verdiğini gösteriyor. Diş eti hastalıkları, ağız içi yaralar ve ağızda kuruluk gibi problemler, vape kullanıcılarında sıkça rastlanan durumlardır. Ayrıca, buharın içindeki kimyasalların kanserojen etkileri de hala araştırılmaya devam ediyor.
Uzmanlar, elektronik sigaranın sigara bırakma yöntemi olarak görülmemesi gerektiğini ve "zararsız" olduğu yönündeki algının yanlış olduğunu vurguluyor. Özellikle gençleri ve aileleri bu konuda bilinçlendirmeye çağırıyorlar. Vape'in potansiyel sağlık riskleri göz ardı edilmemeli ve bu cihazlardan uzak durulması gerektiği belirtiliyor.
Sağlıklı bir gelecek için atılacak en doğru adım, hiçbir tütün veya nikotin ürününe başlamamaktır.
VAPE NEDİR?
Vape, "vaping" yani "buhar çekme" eylemini gerçekleştirmek için kullanılan elektronik sigara anlamına gelir. Geleneksel sigaralardan farklı olarak tütün yakma işlemiyle değil, özel bir sıvıyı (likit) ısıtarak buharlaştırma prensibiyle çalışır.
Vape cihazları genellikle üç ana bölümden oluşur:
Batarya (Güç Kaynağı): Cihazın çalışması için gerekli enerjiyi sağlar.
Atomizer (Buharlaştırıcı): Bataryadan gelen enerji ile ısınan bir tel (coil) içerir.
Likit Tankı: Nikotin, aroma vericiler, propilen glikol ve bitkisel gliserin gibi maddeleri içeren sıvının bulunduğu haznedir.
Kullanıcı cihazı aktive ettiğinde, batarya atomizördeki ısıtıcıyı çalıştırır. Isınan tel, likiti ısıtarak aerosol adı verilen buharı oluşturur. Bu buhar daha sonra kullanıcı tarafından solunur.
Piyasada pek çok farklı türde vape cihazı bulunur:
Pod Sistemleri: Genellikle küçük, hafif ve kullanımı kolay cihazlardır. Kartuş benzeri podlar kullanırlar.
Mod Cihazları: Daha büyük ve güçlü cihazlardır. Kullanıcının voltaj, watt ve sıcaklık gibi ayarları yapmasına olanak tanır.
Tek Kullanımlık Vape'ler (Puff Bar): Kullan at mantığıyla üretilmiş, şarj etme veya likit doldurma gerektirmeyen cihazlardır.
Elektronik sigaralar, geleneksel sigaralara kıyasla katran gibi maddeler içermese de sağlık açısından zararsız değildir. İçerdikleri nikotin yüksek derecede bağımlılık yapıcıdır ve birçok organa zarar verebilir.
Akciğerler: Buharlaşan kimyasallar akciğer dokusunda hasara ve iltihaba yol açabilir. EVALI (Elektronik Sigara veya Buhar Ürünü Kullanımına Bağlı Akciğer Yaralanması) gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Astım ve KOAH riskini artırır.
Kalp ve Damar Sistemi: Nikotin kalp atış hızını ve kan basıncını yükselterek kalp krizi ve felç riskini artırabilir.
Beyin Gelişimi: Özellikle gençler için beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Diğer Yan Etkiler: Mide bulantısı, baş ağrısı, boğazda tahriş, ağız içi yaralar ve tat alma duyusunda azalma gibi kısa vadeli yan etkiler görülebilir.
