TRT World Forum'da değişen dünyada jeopolitik değişimler ele alındı

İSTANBUL (AA) - TRT'nin "Kırılma Noktasında Bir Dünya: Krizleri ve Dönüşümü Yönetmek" temasıyla İstanbul'da düzenlediği "TRT World Forum 2024" kapsamında "Savaş ve Düzen: Değişen Dünya'da Jeopolitik Değişimlere Yön Vermek" başlıklı panel gerçekleştirildi.

TRT World sunucusu Adnan Nawaz'ın moderatörlüğünü yaptığı panelde Londra Ekonomi Okulu (LSE) Uluslararası İlişkiler Profesörü Fawaz A. Gerges, SciencesPo Uluslararası İlişkiler Onursal Profesörü Ghassan Salame, eski Pakistan Dışişleri Bakanı Hina Rabbani Khar, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Washington DC Araştırma Direktörü Kılıç Buğra Kanat ve Cenevre Güvenlik Politikası Merkezi Direktörü (GCSP) Büyükelçi Dr. Thomas Greminger konuşmacı olarak yer aldı.

SciencesPo Uluslararası İlişkiler Onursal Profesörü Salame, mevcut uluslararası sistemin gücünün insan hakları ihlalleriyle azaldığını, diplomatik fırsatçılığın ortaya çıktığını ve uluslararası organizasyonların felce uğradığını ifade etti.

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin de etkisini yitirdiğine dikkati çeken Salame, çok taraflılığın ve çok kültürlülüğün artık işlemediğini söyledi.

Salame, "Gazze’nin bir standart teşkil edeceğinden korkuyorum. Bir cezalandırma olmadığı için başka yerlerde de bunları yapacaklarından korkuyorum çünkü diğer ülkeler de 'Eğer İsrail bunu yapıyorsa ben de yapabilirim.' diyebilir." değerlendirmesinde bulundu.

BM Güvenlik Konseyinde reform yapılmasının gerekliliğine işaret eden Salame, gündemdeki reform alternatiflerini anlattı.

Salame, son zamanlarda ülkelerin nükleer silahlanmalarını hızlandırmalarının endişe verici olduğunu dile getirdi.

Cenevre Güvenlik Politikası Merkezi Direktörü Büyükelçi Greminger da büyük güçlerin bütün uluslararası ve insan hakları kanunlarını ezip geçtiğini belirterek, "Daha çok taraflı ve çok kültürlü bir sistem oluşturmamız gerekiyor. Bu kutuplaşmış noktada oldukça kaotik seviyedeyiz." ifadelerini kullandı.

Küresel ve bölgesel silah kontrolü konusunun önemine işaret eden Greminger, "Buradaki temel içeriğin güven olduğunu biliyoruz ama güven eksik ve iki savaş devam ettikçe bu güven geri gelmeyecek." görüşünü paylaştı.

Greminger, Gazze'de insan haklarının İsrail tarafından ihlal edildiğine dikkati çekerek, bu ihlalleri kınama konusundaki isteksizliğin Batı'nın güvenilirliğini sarstığını söyledi.

SETA Washington DC Araştırma Direktörü Kanat da dünya çapında "diplomatik olarak artan kutupluluğa" işaret ederek, uluslararası düzenin sağlanmamasının güveni ciddi şekilde zedelediğini vurguladı.

Büyük güçlerin düşüşte olduğunu dile getiren Kanat, Türkiye'nin özellikle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde kurumsal reformlar için çağrıda bulunduğunu hatırlattı.

Kanat, Türkiye'nin BM Güvenlik Konseyi reformunu tek başına gerçekleştiremeyeceğini ancak daimi üyeleri ve diğer ülkeleri bu yönde ilerlemeye teşvik edebileceğini söyledi.

LSE Uluslararası İlişkiler Profesörü Gerges de tarihsel bağlamda değerlendirme yaparak, "Analizlerimiz doğruysa büyük güçlerin savaşını beklemeliyiz." dedi.

Orta güçlerin ana rollere sahip olduğunu vurgulayan Gerges, ABD’nin hegemonyasının azaldığını, Çin'in gücünün arttığını belirtti.

Gerges, uluslararası kurumların kural temelli uluslararası düzeni koruma konusundaki önceliklerine değindi.

Eski Pakistan Dışişleri Bakanı Khar da büyük güçlerin evrensel kurallara uymadığını ve İsrail'in Gazze'ye saldırılarının cezalandırılmadığını belirterek, bu dönemi "cezalandırmama çağı", "işlenen suçların yanına kar kalması çağı" olarak nitelendirdiğini söyledi.

Khar, cezanın yalnızca bazı ülkelere uygulandığını, bunun da istikrarsızlık oluşturduğunu vurguladı.