TİHEK, Suriye'deki insan hakkı ihlallerini raporlayacak

ANKARA (AA) - Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) Başkanı Prof. Dr. Muharrem Kılıç, "Önümüzdeki yıl içerisinde Suriye topraklarında yaşanmış insan hakları ihlallerini daha geriye dönük bir şekilde tarihi olarak bir raporlama çalışması (yapacağımızı) ve buna ilişkin insancıl hukuktan kaynaklanan ihlalleri de ele alacağımızı belirtmek istiyorum." dedi.

Kılıç, TİHEK'in Yıl Sonu Değerlendirme Toplantısı'nda kurum faaliyetlerine ilişkin bilgilendirmede bulundu.

TİHEK'in, insan haklarının korunması ile geliştirilmesi, ayrımcılıkla mücadele ve ulusal önleme kapsamında 3 ana alanda görev yaptığını belirten Kılıç, 2024'te küresel ölçekte insan hakkı ihlallerinin en ağır biçimde işlendiğini ifade etti.

Filistin'de 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden insan hakkı ihlallerinin söz konusu olduğunu aktaran Kılıç, bölgede yaklaşık 100 yıllık bir işgal sorununun yaşandığını söyledi.

İsrail devleti eliyle "yerleşimci" olarak nitelendirilen kişilerin işgalde bulunduğunu belirten Kılıç, "Yaşama hakkı başta olmak üzere diğer temel hakların tümünün ihlal edildiğini görüyoruz." diye konuştu.

Bölgede çok sayıda sivilin katledildiğini belirten Kılıç, "Neredeyse 50 bine yaklaşık sivil kaybın olduğunu görüyoruz. En büyük kırılganlık ya da en büyük maruziyetin de ne yazık ki çocuklar ve kadınlardan oluştuğunu görüyoruz. Bunun da insanlık adına gerçekten trajediye tekabül ettiğini ifade etmemiz gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.

TİHEK'in ulusal, bölgesel ve küresel insan hakları sorunlarına ilgi duyduğunu ve aksiyon alarak refleks ortaya koyduklarını aktaran Kılıç, bir başka ağır trajik durumun da Suriye'de yaşandığını söyledi.

Suriye'deki insan hakkı ihlallerine ilişkin de çalışma yapacaklarını aktaran Kılıç, "Önümüzdeki yıl içerisinde Suriye topraklarında yaşanmış insan hakları ihlallerini daha geriye dönük bir şekilde tarihi olarak bir raporlama çalışması (yapacağımızı) ve buna ilişkin insancıl hukuktan kaynaklanan ihlalleri de ele alacağımızı belirtmek istiyorum." ifadelerini kullandı.

- 2024'te 42 ihlal kararı verildi

TİHEK Başkanı Kılıç, "Ayrımcılıkla mücadele noktasında en çok ihlal kararı verdiğimiz durum, ayrımcılık temeli engellilik olarak karşımıza çıkıyor. Engelli Hakları Sözleşmesi ve iç hukuk düzenlemelerimiz çerçevesinde daha yüksek düzeyde bir duyarlılığın ve farkındalığın ortaya çıktığını görüyoruz." dedi.

Kılıç, kurum tarafından verilen ihlal kararlarında ikinci sırada cinsiyet temelinde ayrımcılık olduğunu aktardı.

Kurumun yıl içerisindeki faaliyetlerine ilişkin bilgi veren Kılıç, "2024 yılı içerisinde 1281 kararın kurulumuz tarafından verildiğini ifade etmem gerekiyor. 42 ihlal kararı verdiğimizi ifade edeyim." diye konuştu.

Kılıç, TİHEK'in ulusal önleme görevi kapsamında ise yıl içinde 9 ihlal kararı verdiğini bildirdi.

- Sedneya Hapishanesi incelenecek

Kılıç, açıklamalarının ardından Suriye'deki raporlama faaliyetine ilişkin soruyu yanıtladı.

TİHEK'in daha önce farklı alanlara ilişkin de raporlama faaliyetleri yaptığını anımsatan Kılıç, gelecek hafta konunun Kurul gündeminde görüşüleceğini söyledi.

Kurul kararının ardından akademik heyetle saha ziyareti gerçekleştireceklerini dile getiren Kılıç, "Orada bir anlamda soykırımın, insanlık dışı eylemlerin, suçların, işkencenin gerçekleştiği başta Sedneya Hapishanesi olmak üzere hapishaneleri yerinde inceleme, onun tanıklarıyla görüşebilme gibi bir planlama yapıyoruz." dedi.

Saha çalışmaları sonucu hazırlanacak raporun İngilizce ve Arapça'ya da çevrileceğini aktaran Kılıç, Uluslararası Ceza Mahkemesine de göndermeyi planladıklarını dile getirdi.

Bütün insanlığın beklentisinin insanlık dışı eylemlerin cezasız kalmaması olduğuna işaret eden Kılıç, şunları kaydetti:

"Esed'in mutlaka evrensel yargı yetkisi çerçevesinde yargılanacağına inancımız tam. O açıdan bu noktada hazırlamış olduğumuz raporu da hem UCM'nin (Uluslararası Ceza Mahkemesi) bu noktada alacağı aksiyon üzerine hem de Uluslararası Adalet Divanı'na intikal etmesi durumunda delil olması açısından bunları kayıt altına alacağız."