Staj ve Çıraklık Mağdurlarını Borçlanma İle Emeklilik Kapısı Aralanıyor mu?

EYT düzenlemesinin ardından kapsam dışı kalan binlerce staj ve çıraklık mağduru için Ankara kulislerinden heyecan verici haberler gelmeye başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın, meslek lisesi mezunları ve eski çırakların yıllardır süren "sigorta başlangıcı" sorununu çözmek adına "Geçmişe Dönük Tescil ve Borçlanma" formülü üzerinde çalıştığı iddia ediliyor.

Staj Mağduriyeti Nedir? Sorunun Temeline Bakış

On binlerce vatandaşın çocuk yaşlarda sanayi sitelerinde, atölyelerde veya işletmelerde çalışarak elde ettiği sigorta kartları, mevcut sistemde emeklilik için "geçersiz" kabul ediliyor. O dönemde yatan primlerin yalnızca "iş kazası ve meslek hastalığı" sigortasını kapsaması, uzun vadeli sigorta kollarını (emeklilik) devre dışı bırakmıştı. Bu durum, fiilen çalışma hayatına başlayan binlerce kişinin emeklilik yaşının 10-15 yıl ileriye atılmasına neden oldu.

Masadaki Çözüm: Hizmet Borçlanması Modeli

Bakanlık koridorlarında konuşulan en güçlü senaryo, "Hizmet Borçlanması" yöntemi. Bu modele göre stajyer ve çıraklar, geçmişte çalışmış oldukları ancak primleri yatırılmayan süreler için devlete ödeme yaparak bu günleri satın alabilecek.

Düzenlemenin öne çıkan detayları:

Eşitlik İlkesi: Mevcut kanunlarda avukat, doktor ve yurt dışında staj yapanlara tanınan borçlanma hakkının, teknik lise ve çıraklık okulu mezunlarına da verilmesi hedefleniyor.

Tescil Tarihi Esas Alınacak: Borçlanma yapıldığı takdirde, kişinin elindeki staj başlangıç tarihi "ilk işe giriş tarihi" olarak tescil edilecek.

Kapsam Aralığı: Düzenlemenin özellikle 1999 öncesi girişi olanları ve 2000-2008 arası tescili bulunanları kapsaması bekleniyor.

Borçlanma Yapınca Hemen Emekli Olunur mu?

En çok merak edilen konulardan biri de yasa çıktığında sürecin nasıl işleyeceği. Borçlanma hakkı tek başına emeklilik biletini vermiyor; sadece kapıyı aralıyor.

Başlangıç Tarihi Geri Çekilir: Borçlanma, sigorta başlangıcınızı staj yaptığınız tarihe çeker.

EYT Şartları Değerlendirilir: Eğer başlangıç tarihiniz 8 Eylül 1999 öncesine inerse, EYT kapsamındaki yaşsız emeklilik hakkından yararlanma imkanınız doğar.

Eksik Primler Tamamlanmalı: Sigortalılık süresi (kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl) ve gerekli prim gün sayısı dolmuşsa emeklilik dilekçesi verilebilir.

Maliyet Ne Kadar Olacak?

Ödenecek tutar, yasanın yürürlüğe girdiği tarihteki brüt asgari ücret üzerinden hesaplanacaktır. Mevcut sistemdeki doğum veya askerlik borçlanmasına benzer şekilde, günlük taban ve tavan tutarlar arasında bir rakam belirlenmesi bekleniyor.