Orta Asya liderleri Tacikistan'da Aral Gölü sorununu görüştü

DUŞANBE (AA) - Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de Uluslararası Aral Gölü’nü Kurtarma Fonu Kurucu Ülkelerinin Devlet Başkanları Konseyi toplantısı yapıldı.

Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katıldı.

Rahman, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, Uluslararası Aral Gölünü Kurtarma Fonu ve yapısal organlarının faaliyeti boyunca Aral Gölü havzasındaki su, çevre ve sosyoekonomik durumu iyileştirmek için kapsamlı çalışmalar yaptıklarını kaydetti.

Nüfus, ekonomik kalkınma ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki olumsuz etkilerinin, mücadeleyi önemli hale getirdiğini dile getiren Rahman, 'Buzulların hızla erimesi, doğal afet, sel, kuraklık ve toprak kaymalarının artması ciddi tehditler oluşturuyor. Tüm bu zorluklar eylemlerimizin konsolidasyonunu gerektiriyor.' dedi.

Mirziyoyev ise bölgedeki su ve çevresel sorunlar, buzulların erimesi, doğal afetler, hızlı demografik büyüme, kentleşme süreçleri ve sanayileşmeden kaynaklanan sorunların endişe verici olduğunu, Orta Asya'daki su sorununun derinleşeceğini belirtti.

Orta Asya'nın bazı bölgelerinde su kaynaklarına olan ihtiyacın 2040'a kadar üç katına çıkacağını, bundan kaynaklanan ekonomik zararın ise gayrisafi bölgesel hasılanın yüzde 11'ine ulaşabileceğini vurgulayan Mirziyoyev, bölge ülkelerinin su sorunu ve verimsiz kullanımı nedeniyle şu anda yılda 2 milyar dolara varan miktarda kayıp verdiğini ifade etti.

Mirziyoyev, Taliban yönetiminin Afganistan’da inşa ettiği Koştepe kanalının Orta Asya'daki su kullanım tertibi ve dengesini tümden değiştirebileceğini vurguladı.

- 'Orta Asya’nın güvenliği küresel iklim değişikliği, su sorunu ve sulama suyu kıtlığı nedeniyle tehdit altında'

Tokayev de bölgedeki sıcaklıkların dünya ortalamasından çok daha hızlı arttığını belirterek, “Orta Asya’nın güvenliği, küresel iklim değişikliği, yaklaşan su kıtlığı ve sulama suyu kıtlığı nedeniyle tehdit altında.” ifadesini kullandı.

Bölgede sıcaklığın yükselmesinin Aral Gölü’ndeki buzulların da azalmasına yol açtığını aktaran Tokayev, “Aral Gölü’nün ana su kaynağı olan buzulların alanı son 50 yılda yüzde 30 küçüldü.” diye konuştu.

Tokayev, özellikle Orta Asya’daki kuraklıkların 2050'ye doğru ekonomide büyük hasara neden olabileceği tahminini paylaşarak, bütün bunların bölgesel güvenlik açısından ciddi riskler yarattığını vurguladı.

Berdimuhamedov ise Aral Gölü bölgesinde ortaya çıkan çeşitli sorunların çözümünde uluslararası finans kurumları ile işbirliği fırsatlarının oluşturulmasının önemine değindi.

Bölgesel çevre gündeminin önemli bir parçası olan Aral meselesiyle doğrudan ilgili bir dizi sorunun çözümünün, uluslararası işbirliğinin derinleştirilmesi, olumlu girişimlerin daha fazla teşvik edilmesi ve tarafların aktif katılımıyla mümkün olduğuna inandığını dile getiren Berdimuhamedov, “Aral Gölü bölgesinde ortaya çıkan çok çeşitli sorunların çözümüne yönelik proje ve programların uygulanması konusunda bu Fonun uluslararası finans kurumları ve sponsorlarla işbirliğini daha aktif bir şekilde geliştirmek için fırsatlar yaratmamız gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Toplantıda, 2024'ten itibaren Uluslararası Aral Gölü’nü Kurtarma Fonu Kurucu Ülkelerinin Devlet Başkanları Konseyi dönem başkanlığının Kazakistan'a geçmesi kararlaştırıldı.