Son yıllarda öğretmenlerin sosyal medya kullanımında önemli bir artış gözlemlenmektedir. Özellikle öğrencileriyle ilgili paylaşımlar, öğretmenlerin öğrenci merkezli bir yaklaşım benimsediğini gösteren bir durum olarak değerlendirilir. Ancak bu paylaşımların her zaman olumlu sonuçlar doğurmadığı, hatta bazı durumlarda ciddi sorunlara yol açabileceği de bir gerçektir.
Öğretmenlerin Sosyal Medya Paylaşımları: İnce Bir Zirve ve Hukuki Boyutlar
Öğretmenlerin sosyal medyada öğrenci paylaşımı yapması, hem eğitim hem de hukuk açısından oldukça tartışmalı bir konu haline geldi. Özellikle küçük yaştaki öğrencilerin yüzlerinin açıkça görüldüğü paylaşımlar, hem öğrencinin mahremiyet hakkını ihlal ediyor hem de öğretmenlerin pedagojik yeterlilikleri hakkında soru işaretleri yaratıyor.
'Bu öğretmenler pedagojiden ve kişisel haklardan bihaber mi?' sorusu, bu durumun ne kadar ciddi bir sorun olduğunu ortaya koyuyor. Milli Eğitim Bakanı'nın da belirttiği gibi, öğretmenlerin sosyal medya paylaşımlarında veli ve öğrenciyi rencide edecek tutumları, eğitim sisteminin itibarını zedeliyor.
Prof. Dr. Selahiddin Öğülmüş'ün Vurguları;
Prof. Dr. Selahiddin Öğülmüş'ün öğretmenlerin sosyal medya paylaşımları konusunda yaptığı açıklamalar, günümüzde sıkça tartışılan bir konuya önemli bir perspektif getiriyor. Özellikle öğrenci mahremiyeti, izin alınması ve paylaşımların içeriği gibi kritik noktalara dikkat çekmesi takdire şayan. Gelin, bu açıklamaları daha detaylı inceleyelim ve bazı önemli ek noktalara değinelim:
Öğretmenlerin Sosyal Medya Paylaşımlarında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- İzin Almak: Herhangi bir öğrenciyle ilgili paylaşım yapmadan önce mutlaka öğrencinin kendisinden veya velisinden yazılı veya sözlü olarak izin alınmalıdır. Bu, hem öğrencinin hem de velinin mahremiyet hakkına saygı göstermenin bir göstergesidir.
- Paylaşımın İçeriği: Paylaşımlar, öğrencinin başarısını takdir etmek ve motive etmek amacıyla yapılmalıdır. Ancak bu takdir, öğrencinin diğerlerinden üstün olduğunu ima edecek şekilde olmamalıdır. Paylaşımlar, öğrencinin gösterdiği çaba, gelişimi veya belirli bir konudaki başarısı üzerine odaklanmalıdır.
- Kimlik Gizliliği: Öğrencinin yüzünün açıkça görüldüğü veya kimliğinin kolayca anlaşılabileceği paylaşımlardan kaçınılmalıdır. Öğrencinin soyadı, okul adı gibi kişisel bilgilerin paylaşılması da uygun değildir.
- Bireysellik: Paylaşımlarda tek bir öğrenci değil, sınıf veya grup olarak öğrencilerin başarıları vurgulanmalıdır. Bu, bireysel öğrencilerin diğerlerinden ayrıştırılmasını önler ve kıyaslamalara yol açmaz.
- Olumsuz Yorumlara Karşı Hazırlıklı Olmak: Sosyal medya paylaşımları, istenmeyen yorumlara ve eleştirilere açık olabilir. Öğretmenler, bu duruma karşı hazırlıklı olmalı ve olumsuz yorumlara cevap verirken sakin ve profesyonel bir tutum sergilemelidir.
- Eğitim Amaçlılık: Paylaşımların eğitimsel bir amacı olmalıdır. Öğrencilerin özel hayatına dair detay yer almamalıdır.
- Mesleki Etik: Öğretmenler, mesleki etik kurallarına uygun davranmalı, öğrencileriyle olan ilişkinin sınırlarını bilmelidir.
Öğretmenlerin Sosyal Medya Paylaşımlarında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Prof. Dr. Selahiddin Öğülmüş'ün vurguladığı gibi, öğretmenlerin sosyal medya paylaşımları, öğrenci mahremiyeti, kişisel veri koruması ve öğrencinin gelişimine katkı gibi birçok önemli noktayı içermektedir. Bu nedenle, bir öğretmen sosyal medya paylaşımı yapmadan önce mutlaka şu soruları kendine sormalıdır:
Öğrencinin Mahremiyeti ve Kişisel Verileri
- Mahremiyet: Paylaşımım öğrencinin mahremiyetine saygı duyuyor mu? Öğrencinin yüzü, adı soyadı gibi kişisel bilgileri gizli tutuluyor mu?
- Kişisel Veriler: Paylaşımım öğrencinin kişisel verilerini koruyor mu? Öğrencinin kimliği kolayca tahmin edilebilecek herhangi bir detay var mı?
- İzin: Öğrencinin veya velisinin bu paylaşım için açıkça izni var mı?
Öğretmenlik Meslek Kanunu ve Öğrenci Mahremiyeti: Sosyal Medya Paylaşımlarının Hukuki Boyutu
Öğretmenlik Meslek Kanunu (ÖMK), öğretmenlerin mesleki sorumluluklarını ve sınırlarını belirleyen önemli bir yasal düzenlemedir. Kanun, öğretmenlerin öğrencilerin kişisel ve özel hayatlarına saygı göstermelerini ve bu bilgileri izinsiz bir şekilde paylaşmamalarını açıkça belirtmektedir.
'Öğrencilerin kişisel ve özel hayatına ilişkin bilgileri, öğrencilere ve eğitim süreçlerine ilişkin ses veya görüntüleri ilgili mevzuatta belirlenmiş usuller dışında paylaşma fiilinde kınama cezası uygulanacaktır' maddesi, bu konuda net bir duruş sergilemektedir. Öğretmenlerin öğrencilerin fotoğraflarını sosyal medyada paylaşması, bu madde kapsamında değerlendirildiğinde ciddi bir disiplin suçu olarak kabul edilebilir.
Öğretmenlerin Sosyal Medya Paylaşımları ve Hukuki Boyutlar
Veli İzin Belgesinin Yetersizliği
Öğretmenlerin, öğrencilerin fotoğraflarını sosyal medyada paylaşmak için velilerden aldıkları izin belgelerinin hukuki geçerliliği sıklıkla tartışılıyor. Eğitim hukuku uzmanı Cansu Korkmaz'ın da belirttiği gibi, bu izin belgelerinin her zaman geçerli olduğu söylenemez. İşte bunun nedenleri:
- Çocuğun Büyümesi ve İradesi: Çocuk büyüdüğünde ve kendi kararlarını verebilecek yaşa geldiğinde, çocukluk yıllarında çekilen ve internette yayılan fotoğraflarından rahatsız olabilir ve bu görüntülerin kaldırılması için yasal işlem başlatabilir. Bu durum, 'unutulma hakkı' olarak adlandırılır.
- Özel Hayatın Gizliliği: Her bireyin özel hayatının gizliliği vardır. Çocuklar da bu haktan yararlanır. Öğrencilerin fotoğraflarının sosyal medyada paylaşılması, onların özel hayatlarının ihlali anlamına gelebilir.
- Kişisel Verilerin Korunması: Çocukların fotoğrafları kişisel veri olarak kabul edilir. Bu verilerin izinsiz olarak işlenmesi ve paylaşılması, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na aykırıdır.
- Sosyal Medya Riskleri: Sosyal medyada paylaşılan fotoğraflar, çocuğun siber zorbalığa maruz kalmasına, olumsuz yorumlara maruz kalmasına ve psikolojik olarak zarar görmesine neden olabilir.
-
Hukuki Sonuçlar
Öğretmenlerin öğrencilerin fotoğraflarını izinsiz olarak sosyal medyada paylaşması durumunda aşağıdaki gibi hukuki sonuçlar doğabilir:
- Kınama Cezası: Öğretmenlik Meslek Kanunu'na göre, öğretmenler bu durumdan dolayı kınama cezası alabilirler.
-
Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gerekenler
- İzin Almak Yeterli Değil: Veli izni, tek başına yeterli değildir. Paylaşımların çocuğun gelecekteki haklarını ihlal etmeyecek şekilde yapılması gerekmektedir.
- Gizlilik: Öğrencilerin kimliklerinin gizli tutulması, yüzlerinin görünmeyecek şekilde fotoğrafların paylaşılması önemlidir.
- Eğitim Amaçlılık: Paylaşımların eğitimsel bir amacı olmalı, öğrencinin özel hayatına dair detay yer almamalıdır.
- Mesleki Etik: Öğretmenler, mesleki etik kurallarına uygun davranmalı, öğrencileriyle olan ilişkinin sınırlarını bilmelidir.
-
Sonuç olarak, öğretmenlerin sosyal medya paylaşımlarında dikkatli olmaları ve öğrencilerin haklarını gözetmeleri gerekmektedir. Veli izni, tek başına bu paylaşımların hukuki olarak doğru olduğu anlamına gelmez. Öğretmenler, öğrencilerin mahremiyet haklarına saygı göstermeli ve gelecekteki potansiyel riskleri göz önünde bulundurmalıdır.
- Tazminat Davası: Mağdur olan öğrenci veya velileri, öğretmenlerden maddi ve manevi tazminat talep edebilirler.
- Cezai İşlem: Bazı durumlarda, bu durum suç olarak değerlendirilebilir ve cezai işlem uygulanabilir.
