Öğretmenlik Hayali Kırılan Binlerce İnsan! Ülkemizde öğretmenlik yapmak için eğitilmiş ancak farklı alanlarda çalışan binlerce memur öğretmen, haklı talepleriyle gündeme geldi. Bu öğretmenler, mesleklerini icra edebilmek ve sistemdeki mağduriyetlerinin giderilmesi için yetkililerden destek bekliyor. Peki, memur öğretmenler kimdir ve ne istiyorlar? İşte detaylar..
Memur Öğretmenlerin Çığlığı: 'Biz de Öğretmen Olmak İstiyoruz!'
Ülkemizde öğretmenlik mesleğine adanmış, ancak farklı alanlarda görev yapmak zorunda kalan binlerce memur öğretmen bulunmaktadır. Bu öğretmenler, eğitim fakültelerini tamamlamış, pedagojik formasyon almış ve öğretmenlik yapma yeterliliğine sahip olmalarına rağmen, bürokrasi ve yönetmelik değişiklikleri nedeniyle öğretmenlik mesleğini icra edememektedirler.
Memur Öğretmenler Kimdir?
Memur öğretmenler, üniversitelerin eğitim fakülteleri veya pedagojik formasyon alınabilen diğer bölümlerinden mezun olmuş, ancak öğretmenlik yerine farklı kamu kurumlarında çalışan kişilerdir. Bu durum, genellikle yapılan atama düzenlemeleri ve yönetmelik değişiklikleri sonucu ortaya çıkmıştır.
Memur Öğretmenlerin Mağduriyetinin Kaynakları
Memur öğretmenlerin yaşadığı mağduriyet, Türkiye’de eğitim sisteminin ve kamu personelinin yönetimine ilişkin bazı temel sorunların bir yansımasıdır. Bu sorunların kökeninde yatan başlıca nedenler şunlardır:
1. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun İhlali:
- Nakil Haklarının Kısıtlanması: Memur öğretmenler, 657 sayılı Kanun’da yer alan nakil haklarını tam olarak kullanamamaktadırlar. Bu durum, öğretmenlerin kendi istedikleri yerlere atanmalarını engellemekte ve mesleki yaşamlarını olumsuz etkilemektedir.
- Diğer Hakların Kısıtlanması: Kanunda yer alan diğer haklar (terfi, kıdem vb.) da memur öğretmenler için yeterince etkin uygulanmamaktadır.
2. MEB Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği Değişiklikleri:
- Kurum İçi/Arası İlk Atama Kontenjanlarının Kaldırılması: Bu değişiklik, memur öğretmenlerin başka kurumlara geçerek öğretmenlik yapma imkanını önemli ölçüde sınırlamıştır.
- Atama Kriterlerindeki Değişiklikler: Yönetmelikte yapılan değişiklikler, atama kriterlerinde farklılıklar yaratmış ve bazı öğretmenlerin mağdur olmasına neden olmuştur.
3. 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Tasarruf Tedbirleri Genelgesi:
- Atama Sınırlamaları: Bu genelge, kamu kurumlarında yapılacak atamaları sınırlandırarak, memur öğretmenlerin öğretmenliğe geçişini zorlaştırmıştır.
- Bütçe Kısıtlamaları: Genelgedeki bütçe kısıtlamaları, eğitim sistemine ayrılan kaynakları azaltarak, öğretmen atamalarını olumsuz etkilemiştir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, memurlara öğrenim durumları ve kazanılmış hak derecelerine uygun olarak bir kadroya nakil olma hakkı tanımaktadır. Bu hak, memurların mesleki gelişimleri ve kişisel tercihleri doğrultusunda farklı görevlerde bulunmalarına olanak tanır. Ancak, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) uygulamalarında bu temel hak, memur öğretmenler açısından sıklıkla göz ardı edilmektedir.
Memur Öğretmenlerin Haklı Talepleri ve Çözüm Önerileri
Memur öğretmenler, uzun yıllardır yaşadıkları mağduriyetleri gidermek ve öğretmenlik mesleğini icra etmek için çeşitli taleplerde bulunmaktadır. Bu talepler, hem öğretmenlerin haklı beklentilerini yansıtmakta hem de eğitim sisteminin iyileştirilmesine katkı sağlayacak niteliktedir. İşte memur öğretmenlerin başlıca talepleri ve çözüm önerileri:
1. Ayrı Kontenjan ve Atama Takvimi:
- Neden: Memur öğretmenlerin, öğretmenlik mesleğine daha önce adım atmış olmaları ve bu alanda deneyim sahibi olmaları nedeniyle, aday öğretmenlerden farklı bir değerlendirme sürecine tabi tutulmaları gerekmektedir.
- Öneri: Memur öğretmenler için genel öğretmen kontenjanından bağımsız olarak, belirli bir oran (örneğin %3) ayrılması ve özel bir atama takvimi oluşturulması.
2. Zorunlu Hizmet Alanlarına Öncelik:
- Neden: Deprem bölgeleri, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz'in doğu bölgeleri gibi zorunlu hizmet alanlarında öğretmen açığı daha fazladır. Memur öğretmenlerin bu bölgelerde görevlendirilmesi, eğitimde fırsat eşitsizliğini azaltacaktır.
- Öneri: Memur öğretmenlerin atamalarında, zorunlu hizmet alanlarına öncelik verilmesi ve bu bölgelerdeki öğretmen açığının kapatılmasına katkı sağlanması.
3. ÖABT Puanlarının Dikkate Alınması:
- Neden: Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT), öğretmen adaylarının alan bilgisi düzeyini ölçen önemli bir sınavdır. Memur öğretmenlerin de ÖABT puanları dikkate alınarak atanması, daha nitelikli öğretmenlerin göreve başlamasını sağlayacaktır.
- Öneri: 2022-2024 yıllarında yapılan ÖABT puanlarına göre belirli bir taban puanın üzerindeki memur öğretmenlerin, kendi aralarında sıralanarak atanması.
4. Kamu Maliyetine Etkisi:
- Neden: Memur öğretmenlerin mevcut kamu maaşları, MEB öğretmenlerinin maaşlarına denk olduğu için, bu atamaların ek bir maliyet oluşturmayacağı açıktır.
- Öneri: Bu durum, karar alıcıların maliyet endişesi taşımadan memur öğretmenlerin taleplerini karşılayabileceğini göstermektedir.
Memur Öğretmenlerin MEB'e Geçişi İçin Alternatif Çözüm Önerileri
Memur öğretmenlerin yaşadığı mağduriyetin giderilmesi ve öğretmenlik mesleğini icra etmelerine olanak tanınması için çeşitli çözüm önerileri sunulabilir. Geçmişte yapılan bazı uygulamalar, bu konuda önemli ipuçları sunmaktadır.
Geçmiş Uygulamalardan Dersler Çıkararak
- 2016 Dershane Öğretmenleri Ataması: KPSS şartı aranmadan yapılan bu atama, özel yetenek ve deneyimlere sahip öğretmenlerin sisteme dahil edilmesinde bir örnek teşkil eder.
- 2018 Ücretli Öğretmen Ataması: ÖABT puanı esas alınarak yapılan bu atama ise, öğretmenlerin alan bilgisi ve başarı düzeylerinin değerlendirilmesinde önemli bir gösterge olmuştur.
Bu iki uygulama, özel durumlarda esnek çözümler üretilebileceğini göstermektedir. Ancak, bu uygulamaların anayasal eşitlik, kariyer ve liyakat ilkelerine tam olarak uygun olup olmadığı tartışmalıdır.
Memur Öğretmenler İçin Özel Bir Atama Süreci
Memur öğretmenlerin atanması için özel bir atama süreci oluşturulabilir. Bu süreçte aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulabilir:
- ÖABT Puanı: Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) puanı, adayların alan bilgisi düzeyini ölçmek için önemli bir gösterge olarak kullanılabilir.
- Deneyim: Memur öğretmenlerin mevcut görevlerinde edindiği deneyim ve yetkinlikler değerlendirilebilir.
- Mülakat: Adayların iletişim becerileri, pedagojik bilgileri ve genel kültürü değerlendirmek için mülakat yapılabilir.
Atama Sürecinin Adımları
- Başvuru: Memur öğretmenlerin, belirlenen kriterlere göre başvuruları alınır.
- Değerlendirme: Başvurular, ÖABT puanı, deneyim ve mülakat sonuçları gibi kriterlere göre değerlendirilir.
- Sıralama: Adaylar, belirlenen kriterlere göre sıralanır.
- Atama: Boş bulunan kadrolara, sıralamanın ilk sırasında yer alan adaylardan başlamak üzere atama yapılır.
Memur Öğretmenlerin Atama Sürecinde Geçmiş Uygulamaların Işığında Yeni Bir Bakış
Geçmişten Dersler Çıkararak Geleceğe Bakmak
2016 ve 2018 yıllarında gerçekleştirilen iki farklı öğretmen atama uygulaması, memur öğretmenlerin durumunu değerlendirirken önemli bir kıyaslama noktası sunmaktadır. Her iki uygulama da farklı yöntemlerle öğretmen ihtiyacını karşılamaya yönelik adımlar atmış olsa da, bu süreçlerde yaşanan deneyimler, memur öğretmenlerin atanması konusunda yeni bir bakış açısı geliştirmemizi sağlamaktadır.
2016 Dershane Öğretmenleri Ataması: Hızlı Çözüm, Sorunlu Uygulama
2016 yılında dershane öğretmenlerinin KPSS şartı aranmaksızın mülakatla atanması, kısa sürede büyük bir öğretmen ihtiyacını karşılamış olsa da, bazı eleştiriler almıştır. Özellikle KPSS gibi objektif bir sınavın olmaması, adaletsizliğe yol açabileceği yönünde endişeler yaratmıştır. Bu uygulama, acil durumlarda hızlı çözümler üretilebileceğini gösterse de, uzun vadede sürdürülebilir bir model olmayabileceğini de ortaya koymuştur.
2018 Ücretli Öğretmen Ataması: Nitelik vurgusu, ancak sınırlı kontenjan
2018 yılında ÖABT puanı esas alınarak yapılan üretli öğretmen ataması ise, öğretmenlerin alan bilgisi ve başarı düzeyini ön plana çıkarmıştır. Bu uygulama, eğitim sistemine nitelikli öğretmenlerin kazandırılması açısından önemli bir adım olmuştur. Ancak 5.000 kişilik sınırlı kontenjan, tüm öğretmen adaylarının ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır.
Memur Öğretmenlerin Atama Süreci için Öneriler
Bu iki uygulamanın sonuçları göz önüne alındığında, memur öğretmenlerin atanması için aşağıdaki öneriler sunulabilir:
- Özel Kontenjan: Memur öğretmenler için genel öğretmen alımlarından bağımsız olarak özel bir kontenjan belirlenebilir. Bu sayede, deneyimli ve nitelikli bu öğretmenlerin sistemde daha etkin kullanılması sağlanabilir.
- ÖABT Puanı ve Deneyim Puanı: Memur öğretmenlerin ÖABT puanları ve mevcut görevlerindeki deneyimleri, atama puanlarına eklenerek değerlendirilebilir. Bu sayede hem alan bilgileri hem de pratik deneyimleri dikkate alınmış olur.
- Mülakat: Adayların iletişim becerileri, pedagojik bilgileri ve genel kültürü değerlendirmek için mülakat yapılabilir.
- Zorunlu Hizmet Bölgelerine Öncelik: Memur öğretmenler, öğretmen açığı olan zorunlu hizmet bölgelerine öncelikle atanabilir.
- Maliyet Analizi: Atama sürecinin bütçeye olan etkisi dikkatlice değerlendirilmeli ve kaynakların etkin kullanımı sağlanmalıdır.
Örneğin, Türkiye genelinde 100.000 öğretmen açığı olduğu varsayılırsa, bu açığın %3'ü olan 3.000 kontenjan memur öğretmenlere ayrılabilir. Bu sayede hem öğretmen açığı kısmen giderilir hem de deneyimli öğretmenlerin sistemde daha etkin kullanılması sağlanır.
