Ankara'da 'Kafkas İslam Ordusu ve Enver Paşa' konulu toplantı yapıldı

ANKARA (AA) - Ankara Ticaret Odası'nda (ATO), "Kafkas İslam Ordusu ve Enver Paşa" konulu anma toplantısı yapıldı.

Türkiye Azerbaycan Dostluk İşbirliği ve Dayanışma Vakfı (TADİV) ve Türk Dünyası Parlamenterler Vakfı (TDPV) ortaklığında ve Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçiliği Silahlı Kuvvetler Ataşeliği işbirliğinde düzenlenen anma toplantısına ATO ev sahipliği yaptı.

ATO Başkanı Gürsel Baran'ın ev sahipliğindeki toplantıya, Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay, Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi ve TADİV Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aygün Attar, TDPV Başkanı Abdullah Çalışkan, Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Elder Aliyev, Türkiye-Azerbaycan Parlamentolararası Dostluk Grubu Eş Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Şamil Ayrım, Ahmed Cevad Enstitüsü Başkanı ve aynı zamanda Devlet Bahçeli'nin Başdanışmanı Türkolog Prof. Dr. Ruhi Ersoy, siyasi parti temsilcileri, askeri görevliler ve çok sayıda davetli katıldı.

Türkiye ile Azerbaycan'ın milli marşlarının okunması, saygı duruşu ve dua okunmasıyla başlayan toplantıda, Kafkas İslam Ordusu ile ilgili bilgiler içeren kısa tanıtım filmi gösterildi.

Bakan Yardımcısı Alpay, burada yaptığı konuşmada, Kafkas İslam Ordusu ve faaliyetleriyle ilgili bilgilendirmelerde bulundu.

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki "kardeşlik" ilişkilerine işaret eden Alpay, köklü bir tarih bilincinin önemini dile getirdi.

ATO Başkanı Baran da Enver Paşa ve Nuri Paşa'yı anarak, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki güçlü ilişkilere değindi.

İki ülke arasındaki ilişkilerin, sıcaklığını her zaman koruduğu değerlendirmesini yapan Baran, Türkiye ile Azerbaycan'ın birçok alanda birbirini desteklediğini vurguladı.

TDPV Başkanı Çalışkan, katılımcılara teşekkürlerini sunarak Bakü'nün kurtarılması esnasında çok sayıda askerin şehit olduğunu anımsattı.

Bakü'nün kurtarılmasının Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı sırasında kazandığı zaferlerden olduğunu söyleyen Çalışkan, Azerbaycan'ın İkinci Karabağ Savaşı'ndaki zaferine de değindi.

TADİV Yönetim Kurulu Başkanı Attar, Kafkas İslam Ordusu'nun, hakkında çok konuşulması gereken, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ortak tarihin şanlı hikayesi olduğunu kaydetti.

Kafkas İslam Ordusu'nun tanıtılmasının önemine dikkati çeken Attar, toplantıya katkıda bulunan herkese teşekkür etti.

Müsteşar Aliyev, Kafkas İslam Ordusu ve dönemle ilgili bilgiler vererek, ülkesinin bağımsızlığının ilk olarak Türkiye tarafından tanındığını hatırlattı.

Prof. Dr. Ersoy ve Milletvekili Ayrım da günün anlam ve önemine dair konuşmalar gerçekleştirdi.

Etkinlikte ayrıca, konu hakkında uzman akademisyenler de bilgilendirme yaptı. Toplantı, müzik dinletisi ve Kafkas İslam Ordusu resim sergisiyle sona erdi.

- Kafkas İslam Ordusu

Azerbaycan'ın başkenti Bakü, Kafkas İslam Ordusu ismi verilen Osmanlı ordusu tarafından, Ermeni ve Bolşevik çetelerinden 106 yıl önce kurtarıldı.

28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan, ilk anlaşmasını Osmanlı Devleti ile imzaladı. Gürcistan'ın Batum şehrinde 4 Haziran 1918'de imzalanan anlaşma, Azerbaycan ile Osmanlı arasında siyasi, hukuki, ticari ve askeri alanlarda dostane ilişkiler kurulmasını öngörüyordu.

Azerbaycan, bu anlaşmanın 4. maddesi uyarınca, İngiliz güçleri ile Ermeni ve Bolşevik çetelerin işgaline karşı Osmanlı hükümetinden yardım istedi. Bu talep Osmanlı hükümetince olumlu bulundu ve Harbiye Nazırı Enver Paşa, kardeşi Nuri Paşa'yı bir ordu kurarak Azerbaycan'ın yardımına gitmesi için görevlendirdi.

Nuri Paşa, Filistin Cephesi'nden getirilen 106. ve 107. Piyade ile 56. Topçu Alaylarının da katılımıyla Kafkas İslam Ordusu ismi verilen orduyu kurarak Azerbaycan'a hareket etti.

Kafkas İslam Ordusu'ndaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan 1000 kişilik takviyeyle 12 bine ulaştı. Kafkas İslam Ordusu,15 Eylül 1918'de 30 saat süren şiddetli çatışmalardan sonra Bakü'yü kurtardı.

Fakat Osmanlı ordusunun Bakü'deki kalışı uzun sürmedi. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik ayrılınca 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi gereği savaştan önceki sınırlarına çekilmek zorunda kaldı. Dolayısıyla Kafkas İslam Ordusu 16 Kasım'da Bakü'yü terk etti.