Amire itiraz eden memura verilen ceza ile ilgili AYM kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM), kamuoyunda uzun süredir tartışılan ve memurların çalışma hayatını doğrudan etkileyen önemli bir konuda kararını açıkladı. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun, amirlerin emirlerine itiraz eden memurlara disiplin cezası verilmesini öngören düzenlemesi, Yüksek Mahkeme tarafından Anayasa'ya uygun bulundu. Bu karar, söz konusu hükmün iptali yönündeki talebi reddederek, memurların görev ve sorumluluklarına ilişkin mevcut yasal çerçevenin devam edeceğini teyit etti.

Sakarya Mahkemesi'nin İptal Başvurusu ve Gerekçeleri

Kararın temelinde, Sakarya 2. İdare Mahkemesi'nin AYM'ye yaptığı başvuru yer alıyordu. Yargılaması devam eden bir davada, Mahkeme, memurlara "kınama cezası" verilmesini düzenleyen hükmün Anayasa'ya aykırı olduğunu ileri sürdü. İptal başvurusunda, amirler tarafından verilen emirlerin mevzuata uygun olup olmadığına dair herhangi bir sınırlama getirilmediği ve bu durumun memurların haklarını ihlal edebileceği belirtildi.

AYM'nin Hukuki Değerlendirmesi: “Kanunsuz Emir Sorumluluktan Kurtarır”

Anayasa Mahkemesi, başvuruyu detaylı bir şekilde inceledikten sonra iptal istemini reddetti. Kararın gerekçesinde, Anayasa'nın 137. maddesine atıfta bulunuldu. Bu madde, kanunsuz bir emir alan memurun, bu emri yerine getirmeyeceğini amirine bildirmesi gerektiğini düzenliyor. Eğer amir, emrinde ısrar eder ve bunu yazılı olarak tekrarlarsa, memur emri yerine getirse dahi hukuki sorumluluktan kurtuluyor.

AYM, kararında ayrıca, 657 sayılı kanunun da amirlere kanunsuz emir verme yetkisi tanımadığını vurguladı. Yüksek Mahkeme, "Kuralda yer alan verilen emir ve buna yapılan itiraza ilişkin hususlar somut olayın özelliğine göre kanuna dayalı olarak idare tarafından belirlenecek olsa da idarenin bu işlemi mahkeme tarafından denetleneceğinden, bu kanunun kapsamı nihai olarak yargı kararıyla ortaya konacaktır. Dolayısıyla kuralın belirsiz ve öngörülemez olduğu söylenemez" ifadelerini kullandı. Bu değerlendirme, memurlara yönelik disiplin cezalarının hukuki güvence altında olduğu ve yargı denetimine tabi olduğu anlamına geliyor.

Disiplin Cezalarında Kanuni Güvence Vurgusu

Kararda, söz konusu düzenlemenin, memurlara uygulanacak disiplin cezaları ile ceza gerektiren fiil ve hallerin yasal çerçevesini çizdiği belirtildi. AYM, bu durumun disiplin suçları ve cezaları yönünden kanuni güvenceyi sağladığısonucuna vardı. Böylece, memurların amirlerine yönelik itirazlarının, yasal sınırlar içinde kaldığı sürece bir hak olduğu, ancak bu hakkın kötüye kullanılmasının da cezasız kalmayacağı tescillenmiş oldu.