BAĞDAT (AA) - HAYDAR KARAALP - Çeşitli dönemlerin uygarlıklarına ait binlerce esere ev sahipliği yapan Irak Ulusal Müzesi, ABD'nin Mart 2003'te ülkeyi işgali sırasındaki yağma olaylarında çalınan kültürel mirasını geri kazanmaya çalışıyor.
Bağdat'ın merkezinde bulunan ve 100 binden fazla tarihi eserin bulunduğu müze, ABD askerlerinin önünde yağma ve tahribata uğradı. ABDİ güçlerinin müzeye saldıran onlarca kişiye müdahale etmeyip, adeta onlara "yol vermesi" Iraklıların hafızasından silinmiyor. Aradan geçen süreye rağmen müze, hala o saldırının "acı izlerini" taşıyor.
Irak Kültür, Turizm ve Tarihi Eserler Bakanı Ahmed el-Bedrani, AA muhabirine yaptığı açıklamada, müzeden çalınan eserlerin ancak bir kısmını geri getirebildiklerini söyledi.
O dönem ülkeden kaçırılan kimi eserleri farklı ülkelerden geri aldıklarını aktaran Bedrani, "ABD'den 17 binden fazla eseri geri getirebildik. Lübnan ve Mısır'dan da getirdiğimiz eserler oldu. İngiltere'ye araştırma için götürülen tarihi eser parçaları var onları da getireceğiz" dedi.
Müzede yıllarca çalışan Tarihi Eserler ve Turizm Ekonomisi Uzmanı Fevziye Mehdi de müzedeki eserlerin yağmalanıp tahrip edilmesini "bilinçli bir intikam eylemi" olarak nitelendirdi.
- "Tahribatın arkasında Irak'taki medeniyeti bitirme hedefi vardı"
"Ulusal müzenin yağmalanması, Irak'taki uygarlığı tarihten silme projesiydi ve dünyada benzeri olmayan bir tarihi eser hırsızlığıydı." diyen Mehdi, yaşanan tahribatta içeriden ve dışarıdan suç örgütlerinin bulunduğu bilgisine ulaştıklarını söyledi.
ABD askerlerinin müzeyi korumadığını belirten Mehdi, "ABD askerleri Irak'taki petrol müessesesini koruduğu gibi müzeyi de koruyabilirdi ancak bunu bilinçli olarak yapmadılar. Müzenin çalınmasından ABD askerleri sorumludur. Yaptığımız incelemeler ve yağma olaylarına tanıklık edenlerden aldığımız bilgiler doğrultusunda müzedeki yağmanın arkasında bazı dış ülkelere bağlı güçlerin olduğunu gördük." ifadelerini kullandı.
Müzenin tahrip edilmesinde "örgütlü ve profesyonel grupların" yer aldığını savunan Mehdi, şunları kaydetti:
"Müzenin tahribatının arkasında Irak'taki medeniyeti bitirme hedefi vardı. Sıradan insanlar kolay taşınır eserleri çalarken örgütlü gruplar piyasa değeri yüksek eserlere yöneldi. Bu gruplar gece karanlığında bile müzeden eserleri çaldı. Halk, o dönem müzenin dışında konuşlandırılan ABD askerlerinden yağma eylemlerini engellemesini istese de işgal güçleri kılını kıpırdatmadı ve müzenin içerisine girmeme talimatı aldıklarını söyledi. Müze yakınında ikamet eden Murtaza isimli bir genç, evindeki silahı getirip müzeyi yağmacılardan korumaya çalıştı."
Terör örgütü DEAŞ'ın Musul'daki müzeyi tahrip etmesinin de planlı bir eylemin parçası olduğunu dile getiren Fevziye Mehdi, Irak'ta halen kırsalda bulunan tarihi eserlerin yağma ve kaçak kazılara maruz kaldığını aktardı.
Bağdat'taki tarihi müze binasının ABD işgali sırasında hava saldırısına da uğradığını anımsatan Mehdi, "ABD'liler o dönem, 'Saddam'ın Fedaileri' isimli silahlı grubun müzeyi, mevzi olarak kullandığı gerekçesiyle hava saldırısında bulunduklarını ileri sürdü. Ancak bu gerçeği yansıtmıyordu." dedi.
Irak Ulusal Müzesi'nde halen 100 binden fazla tarihi eserin bulunduğu bilgisini paylaşan Mehdi, ülkedeki tarihi kazıların yabancı ülkelerden uzmanların yardımıyla devam ettiğini de belirtti.
- "Müzenin hazinesi çalındı"
Irak Müzeler Dairesi Genel Müdür Yardımcısı Abbas Abid Mendil de Irak Ulusal Müzesi'nin ABD işgaliye sırasında dönemin en büyük "saldırı ve yağma eylemine" uğradığını anlattı.
Daha sonra bazı eserlerin geri getirildiğini anımsatan Mendil, "Müzenin, 2003'te büyük tarihi değer taşıyan hazinesi çalındı. Uluslararası bazı yapıların da desteğiyle çalınıp yurt dışına götürülen eserlerin bir bölümünü geri getirebildik. Kaçak kazı yoluyla çalınan tarihi eserlerden de ülkeye getirdiklerimiz oldu. DEAŞ terörüyle de müzelerimiz tahribata uğradı." diye konuştu.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.
