30 maddelik kapsamlı düzenlemeden 8 maddenin çıkarılmasıyla son halini alan kanun, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda önemli değişiklikler getiriyor.
İnfaz Süreleri ve Koşullu Salıverilmede Yeni Dönem
Yeni düzenleme, özellikle ceza infaz süreçleri ve koşullu salıverilme şartlarında önemli yenilikler sunuyor. Açık ceza infaz kurumlarında veya çocuk eğitimevlerinde bulunan ve koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlüler için denetimli serbestlik tedbirinden yararlanma koşulları genişletildi. Artık bu hükümlüler, koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmeleri gereken sürenin en az onda birini tamamlamış olmak kaydıyla bu haktan faydalanabilecek.
İkinci defa tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere de koşullu salıverilme imkanı tanınıyor. Süreli hapis cezalarında koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacak. Bu durumdaki hükümlüler, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında 39 yıl, müebbet hapis cezasında 33 yıl, süreli hapis cezalarında ise üçte ikilik bölümünü iyi halli olarak infaz kurumunda geçirmeleri halinde koşullu salıverilmeden yararlanabilecek.
Özel İnfaz Düzenlemeleriyle Daha İnsancıl Yaklaşım
Kanun, özel infaz hükümlerinin kapsamını genişleterek, özellikle belirli yaş gruplarındaki hükümlüler için önemli imkanlar sağlıyor. 80 yaşını bitirmiş hükümlüler için konutta infaz düzenlemesi getirildi.
- Kasten işlenen suçlarda toplam 3 yıl, taksirle işlenen suçlarda ise toplam 5 yıl veya daha az süreli hapis cezaları, haftasonları veya geceleri ceza infaz kurumlarında çektirilebilecek.
- Kadın, çocuk, 65, 70, 75 ve 80 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları belirli sürelerdeki hapis cezaları, infaz hakimi kararıyla konutunda çektirilebilecek.
- Ağır hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyecek durumda olan ve toplum güvenliği açısından tehlike oluşturmayan hükümlüler için de konutta infaz kararı verilebilecek.
- Doğum yapan hükümlü kadınlar için de özel bir düzenleme getirildi. Doğum tarihinden itibaren 6 ay geçen ve toplam 5 yıl veya daha az süreli hapis cezası olan kadın hükümlüler, cezalarını konutunda çekebilecek.
Ceza Sürelerinde Artışlar: Kasten Yaralama ve Tehdit Suçları
Yeni yasayla birlikte, bazı suçlarda ceza süreleri artırıldı.
- Suça teşebbüs halinde verilecek süreli hapis cezalarının alt ve üst sınırları yükseltildi. Ağırlaştırılmış müebbet yerine 14 yıldan 21 yıla, müebbet yerine 10 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
- Kasten yaralama suçunda hapis cezası alt sınırı 1 yıldan 1 yıl 6 aya çıkarıldı. Basit tıbbi müdahaleyle giderilebilecek yaralamalarda ceza 6 aydan 1 yıl 6 aya yükseltildi. Kadına karşı işlenen kasten yaralama suçlarında cezanın alt sınırı 6 aydan 9 aya çıkarıldı.
- Yaralama sonucunda meydana gelen bedensel zararlara göre (kemik kırığı, duyuların işlevini yitirmesi, ölüm vb.) artırımlı cezalar getirildi. Kasten yaralama sonucu ölüm meydana gelmesi halinde hapis cezası alt ve üst sınırı 10 yıldan 14 yıla kadar olarak değiştirildi.
- Tehdit suçunda caydırıcılığın artırılması hedefleniyor. Malvarlığına yönelik tehditlerde alt sınır 2 ay olacak. Silahla, birden fazla kişi tarafından veya suç örgütlerinin korkutucu gücünden yararlanılarak işlenen tehdit suçlarında üst sınır 5 yıldan 7 yıla çıkarıldı.
- Trafik güvenliğini tehlikeye sokanlara yönelik cezalar da artırıldı. Alkollü veya uyuşturucu madde etkisiyle araç kullananlara verilen hapis cezasının alt sınırı 3 aydan 6 aya yükseltildi.
Yargı Alanında Anayasa Mahkemesi Kararlarına Uyum
Kanun, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararları doğrultusunda İcra ve İflas Kanunu, Noterlik Kanunu ve İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda da değişiklikler yapıyor. Noterlere yönelik disiplin cezaları yeniden düzenlenirken, İcra ve İflas ile İdari Yargılama Usulü Kanunlarında parasal sınırlar ve başvuru esasları güncellendi.
Ayrıca, Hakimler ve Savcılar Kurulu Kanunu'nda da düzenlemelere gidilerek, Kurul üyeliği sona eren yüksek mahkeme üyeleri ve hakim/savcıların atanma süreçlerine ilişkin tereddütler giderildi.
Çıkarılan Maddeler Neler?
Teklifin ilk halinde yer alan ve kamuoyunda tartışılan bazı maddeler, TBMM Genel Kurulu'nda verilen önergelerle metinden çıkarıldı. Buna göre:
- Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçunda ceza artırımını öngören madde.
- Trafikte yol kesme suçuna ilişkin ceza artırımını öngören maddeler.
- Çocuk hükümlülerin infazına ilişkin bazı düzenlemeler.
- İnternet ortamındaki paylaşımlara ilişkin düzenlemeler ve mahkeme kararı olmaksızın BTK'ya içerik çıkarma veya erişimi engelleme yetkisi veren maddeler.
Yeni infaz düzenlemesi ve yargıdaki değişiklikler, Türk hukuk sisteminde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Yasanın detayları ve uygulama süreçleri önümüzdeki dönemde daha netleşecek.