Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "İsrail hükümetinin ve destekçilerinin bedel ödediğinden emin olmalıyız. Böylece yapabileceklerinin bir sınırı olduğunu anlayabilirler." dedi.
Bakan Fidan, AK Parti tarafından AK Parti Genel Merkezi'nde düzenlenen "Filistin'in Geleceği Konferansı"nın, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Fuat Oktay'ın yönettiği "Küresel Diplomasi ve Filistin'in Geleceği" başlıklı birinci oturumuna katıldı.
Burada konuşan Oktay, İsrail'in, Filistin halkına karşı bugüne kadar el koyma, ayrıştırma, izolasyon, mahrum bırakma ve yok etme politikaları uyguladığını söyledi.
İsrail'in Filistin'e yönelik baskıcı tutumunun geçmişine dikkati çeken Oktay, "Biz Filistin'in geleceğini konuşuyoruz ama geçmişteki bazı kilometre taşlarını da hatırlamamız gerekiyor. Gelecekten bahsedeceksek geçmişi bilmemiz gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Oktay'ın diplomasinin sınırlarının ne olduğu ve Gazze'deki trajediyi durdurmak için diplomasi yoluyla ne yapılabileceği sorusunu yanıtlayan Fidan, İsrail'in Gazze'ye saldırmaya başladığı 7 Ekim 2023'ten bu yana, Türkiye'nin bu konudaki diplomatik çabalarını anlattı.
Fidan, "Dünya sahnesine baktığınızda, şu anda 5 ülke dışında neredeyse her ülke üç şey üzerinde anlaşmış durumda; Gazze'de ateşkes, acil insani yardımın Gazze halkına erişimi ve iki devletli çözüm." ifadelerini kullandı.
İsrail'in Gazze'ye saldırılarının başladığı 7 Ekim'den üç hafta sonra Kahire'de düzenlenen ilk bölgesel zirveyi hatırlatan Fidan, Avrupa ülkelerinin, zirvenin nihai bildirisine "ateşkes" kelimesini koymayı kabul etmediğini anlattı.
Fidan, şimdi ise herkesin hem İsraillilerin hem de Filistinlilerin geleceği için bu krize kalıcı bir çözüm bulmanın tek yolunun iki devletli çözüm olduğu konusunda uzlaştığını belirterek, buna ulaşmanın çok fazla çalışma, özveri, koordinasyon, dostlar arasında işbirliği ve güven gerektirdiğini vurguladı.
Bakan Fidan, Temas Grubu ile son bir yıl içinde birlikte yaptıklarının, uluslararası toplumu harekete geçirmeye gerçekten yardımcı olduğunu dile getirdi.
"İki devletli çözüme ulaşmak için neler yapılması gerektiği" sorusuna yanıt veren Fidan, bunun tüm dünya için çok büyük bir sorun olduğunu ve kimsenin bu sorunla pek ilgilenmediğini ifade etti.
- ABD'nin İsrail'e desteğinin, İsrail'i durdurma çabalarını zorlaştırdığı mesajı
Fidan, üzerinde çalıştıkları bir konu olduğunu belirterek, "ABD'nin bölgedeki İsrail gündemini körü körüne ve yüzde 100 destekliyor olması tüm işlerimizi çok ama çok zorlaştırıyor." değerlendirmesinde bulundu.
ABD'de İsrail politikalarına ilişkin iki görüş olduğunu kaydeden Fidan, ancak ikisinin de Gazze'deki soykırımın durdurulması için etkili olmadığını söyledi.
Fidan, öte yandan bazı büyük Avrupa ülkelerinin de ABD'nin İsrail politikasını sorgusuz sualsiz desteklediğine dikkati çekti.
Refah sınırından Gazze'ye hiçbir yardımın gitmesine izin verilmediğine işaret eden Fidan, "Buradan ya da dünyanın diğer köşelerinden Filistin halkının yardımına ne gönderdiysek durduruluyor." diye konuştu.
"ABD ve diğer bazı Avrupa ülkelerinin mevcut krizin gerçek risk ve tehlikesini anlamasını sağlamalıyız." diyen Bakan Fidan, Ukrayna'daki bölünmenin Filistin'de de benzer bir bölünmeye yol açtığını gördüklerini ve bunun kuzey güney küresel bölünmesini daha da artırdığını anlattı.
- İsrail'i durdurmak için "ikinci aşamaya geçme" çağrısı
Gazze'ye insani yardım ulaştırılabilmesini sağlamak için durmaksızın ve yorulmaksızın çalışmaya devam edilmesi gerektiğine vurgu yapan Fidan, "Ne söylersek söyleyelim, şu anda Gazze'de yaşanan trajedinin görüntüsünü tarif bile edemeyiz." dedi.
Fidan, diplomasinin sınırlarına ulaştıkları yerin burası olduğunu belirterek, "Bunun ötesine geçmek için yaptırımlardan, uluslararası yasal eylemlerden başlayarak, İsrail'i ve İsrail'in destekçilerini her konuda, uluslararası forumlarda her alanda boykot etmekten başlayarak diğer araçları kullanmaya başlamamız gerekiyor. İkinci aşamaya geçmemiz gerekiyor, aksi takdirde İsrail Gazze'deki katliamına ve soykırımına devam edecek." şeklinde konuştu.
Bunun nedeninin "İsrail'in hiçbir bedel ödemiyor olması" olduğunu vurgulayan Fidan, (İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu hükümetine "anlamlı bir bedel ödetilmediği sürece soykırımın devam edeceğini" dile getirdi.
Fidan, "İsrail hükümetinin ve destekçilerinin bedel ödediğinden emin olmalıyız. Böylece yapabileceklerinin bir sınırı olduğunu anlayabilirler." ifadelerini kullandı.
Öte yandan İsrail'in "Lübnan'da savaşı tırmandırmasına" dikkati çeken Fidan, bunun Gazze ve Filistin'i unutturmaması gerektiğini söyledi.
- "Filistin meselesini diğer meselelerden ayırmamız gerekiyor"
Bakan Fidan, "Şu anda uluslararası haberlere ve medyaya Lübnan'dan gelen savaş haberleri hakim. Şimdi burada ismini vermek istemediğim belki başka alanlara da sıçrama riski var. Savaşın tırmanması gibi gerçek bir tehlike var." değerlendirmesini yaptı.
Bunun çok dikkatli ele alınması gereken büyük bir sorun olduğunun altını çizen Fidan, "Bölgedeki ortaklarımız, dostlarımız ve müttefiklerimizle birlikte çalışarak bu riskten kaçınmak için birlikte neler yapabileceğimizi görmemiz gerekiyor ancak Filistin meselesini diğer meselelerden ayırmamız gerekiyor." dedi.
Diplomasinin Filistin devletinin kapsamlı yeniden inşası için nasıl kullanılabileceğinin sorulması üzerine Fidan, "Bir sonraki krize kadar, Filistin'de bir sonraki soykırım serisi başlayana kadar Filistin meselesinde konuştuklarımızı unutacağız, belki de İsrail hükümeti Batı Şeria'yı ilhak etmeye çalışacak." ifadelerini kullandı.
Fidan, İsrail hükümetinin insanları uçurumun kenarına götürdüğünü söyledi.
- "İsrail işgali genişlerse daha fazla ölüm göreceğiz"
Filistin sorununun Birleşmiş Milletler (BM) 1967 kararları temelinde adil ve hakkaniyete uygun şekilde çözülmesini isteyen İsrailli muhaliflerin de olduğunu kaydeden Fidan, onlarla da sağlıklı bir diyalog içinde olmalarının önemine vurgu yaptı.
Bakan Fidan, "İsrail işgali genişler ve farklı bir şekil alırsa, daha fazla kargaşa, daha fazla ölüm göreceğiz." dedi.
Daha işlevsel bir uluslararası sistem önerisinin sorulması üzerine Fidan, bazı ülkelerin uluslararası sistem tarafından belirli kurallara uymakla yükümlü, bazılarının ise bu kurallardan muaf tutulduğunu belirterek, uluslararası sistemin bu temel açığının giderilmesi gerektiğini dile getirdi.
Fidan, mevcut bazı çözüm önerilerinin BM Güvenlik Konseyi'nde belirli güç merkezlerinin orantılı olarak nasıl temsil edileceğine dayandığını kaydederek, ancak bunların "evrensel değerlere ve haklara hitap etme düşüncesinden yoksun" olduklarını söyledi.
Bakan Fidan, dünyadaki ulus devletlerin çoğunun mevcut uluslararası sistemden memnun olmadığını aktardı.
(Bitti)
