TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda milletvekilleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2025 yılı bütçesi üzerinde görüşlerini ifade ediyor.
CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, hükümetin EYT'yi yük olarak gösterdiğini, milyonlarca emekliyi açlık sınırının altında yaşamak zorunda bıraktığını belirterek, Türkiye'nin 2022 yılında Avrupa'nın ikinci en düşük emeklilik maaşı veren ülkesi olduğunu ileri sürdü.
Bakırlıoğlu, üzerinde "Keşke 302. olsaydım" yazan madenci baretini göstererek, baretin sahibinin 301 işçiye mezar olan Soma faciasından kurtulan bir madenci olduğunu söyledi.
Baretin sahibi madencinin sendikaya üye olduğu için işten çıkarıldığını, protesto için yürüyerek Ankara'ya geldiğini ve gözaltına alındığını anlatan Bakırlıoğlu, "Bu sürecin sonunda baretine bunu yazıyor, öyle bir muameleye maruz kaldı ki 'keşke ben de o madende 301 madenciyle ölseydim de bu günleri görmeseydim' diyor. Bu insanlar anayasal hakkını kullandılar." dedi.
Bakırlıoğlu, yenidoğan çetesinin SGK'yi soyduğunu, yetkililerin yıllarca görevini yerine getirmediğini öne sürerek, "Cinayetten ve soygundan sonra 'süreci takip edeceğiz' diyorsunuz. Finansal ve adli boyutunu anlatıyorsunuz. Bu işin bir de vicdani ve etik boyutu vardır. Bu skandaldan sonra bakıyoruz bir tane bile istifa yok. 12 bebek ölmüş. Bu iş 'Allah kahretsin' demekle olmuyor. Sizi vicdan, etik ve istifaya davet ediyorum." ifadesini kullandı.
MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, kayıt dışı istihdamın önlenmesinin sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından önemini vurgulayarak, denetimlerin, kayıt dışılığın azaltılması ve daha çok vatandaşın sisteme dahil edilmesine yardımcı olacağını söyledi.
Aksu, yapılan çalışmalarla kayıt dışı istihdamın 2010-2023 yıllarında yüzde 43,3'ten yüzde 26,1'e gerilediğini, 2024 yılının ikinci çeyreği itibarıyla yüzde 26,25 olarak gerçekleştiğini dile getirdi.
DEM Parti Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, görevlendirme yapılan belediyelerde binlerce emekçinin işten çıkarıldığı söyledi. Sayyiğit, geçen sene hükümetin, işçinin ve emeklinin enflasyona ezdirilmeyeceği yönünde söz verdiğini, bakanlığın işçinin ve emeklinin yanında olmadığını savundu.
AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, muhalefetin asgari ücretle ilgili taleplerinin kamu tarafından karşılanması fakat özel sektör tarafından karşılanamaması halinde kayıt dışılığın artacağını ifade etti.
Güneş, toplumsal baskı ve muhalefet baskısıyla EYT'yi çıkarmak zorunda kaldıklarını belirterek, "Bayanlarda 38, erkeklerde 43 yaşında emekli ettik. Avrupa ülkelerinin hiçbirinde 60 yaşından aşağı emeklilik yaşı yoktur. 14 yıl prim yatıracaksınız, 43 yaşında emekli oldunuz, belki 40 yıl daha emeklilik maaşı alacaksınız. Hangi dünyadaki sosyal güvenlik sistemi bunu kaldırabilir?" dedi.
- "Türkiye, iş kazalarında dünyada ve Avrupa'da ön sıralarda"
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, iş sağlığı ve güvenliği konusunun en sıkıntılı alanlardan biri olduğunu ifade ederek, "Türkiye, iş kazalarında dünyada ve Avrupa'da en ön sıralarda. İş kazaları demiyoruz, iş cinayetleri diyoruz. Uygulamada ciddi problemler var. İş güvenliği uzmanlarının çalışmasının hiçbir etkinliği yok. Patrondan ücret alan bir yapının başarılı olma şansı yok. Gelin, buna ilişkin yeni bir yapı oluşturalım. Bir üst kurul kurulsun, bunun içinde denetim ve standartlar belirlensin. Ücretlerin nasıl alınacağı belirlensin. Patronla çalışan kişinin arasındaki o çarpık ilişkiyi giderelim." diye konuştu.
İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş, sigortalı olarak çalışma hayatına başlamadan önce çocuk sahibi olan kadınların bu çalışma sürelerinin emekliliklerine dahil edilmesi için çalışma yapılmasını talep etti.
Taş, bu konuda çok talep geldiğini belirterek şunları söyledi:
"Mevcut yasalara göre Türkiye'de doğum borçlanmasından yararlanabilmek için doğumun sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlamasından sonra gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Annelerin büyük bir bölümü mağdur olmaktadır. Kadınlarımızın annelik gibi kutsal bir sorumluluğu üstlenirken iş gücüne katılamadıkları dönemleri emeklilik primine saydıramamaları sosyal adalet ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmamaktadır."
Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Selim Temurci, Türkiye'de temel bir gelir adaleti problemi olduğunu savunarak, "İnsan onuruna yaraşır bir ücret vermek, asgari dediğimiz o tutarı verebilmek, açlık sınırının altında bir asgari ücrete milleti mahkum etmemek yıllardır söylediğimiz bir şey. Adil bir yaklaşım, asgari ücretin 32 ile 35 bin arasında bir yere gelmesi gerektiğini söylüyor. Bunun maliyeti ne ola? Bu ülkede enflasyonun artmasındaki temel nedenlerden birisi de artan vergilerdir. Burada başta KOBİ'ler olmak üzere vergi düzenlemesinde yeni bir yaklaşıma mutlaka ihtiyacımız var." dedi.
AK Parti İzmir Milletvekili Yaşar Kırkpınar, çalışma hayatıyla ilgili kısa süre içinde AK Parti hükümetlerinde devrim niteliğinde çalışmalar yapıldığını ve iş gücüne katılımın arttığını söyledi.
Kırkpınar, Türkiye'nin ara eleman noktasında açığı olduğunu belirterek, "Bu açığın giderilmesi için çok ciddi çalışma yapmamız gerekiyor. İş gücü piyasası ve çalışma hayatına sadece bir geçim kaynağı olarak değil, toplumsal huzur, adalet ve refahın anahtarı olarak yaklaşmak gerekiyor. 'İnsanı yaşat ki devlet yaşasın' anlayışını benimsedik." diye konuştu.
- "En düşüğe bütün toplumu kilitlediniz"
MHP Kayseri Milletvekili Baki Ersoy, bütçenin sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini koruyacak şekilde ve ihtiyacı olan herkesin yanında olma ilkesine dayandığını gördüğünü dile getirerek, kayıt dışı istihdam sorununu azaltmak için bütçede kapsamlı bir kaynak ayrılmasını olumlu gördüğünü söyledi.
Ersoy, "Kayıt dışı istihdamın azaltılması, hem sosyal güvenlik sistemimizin gücünü artıracak hem de devletimizin vergi kaybını önleyecektir. Bu kapsamda işverenlerin kayıtlı işçi çalıştırmaları yönünde teşvik edilmesi, kayıt dışı çalışanların haklarının korunması da büyük önem taşımaktadır. Dijitalleşme, uzaktan ve esnek çalışma modelleri gibi yeni nesil iş düzenlemelerine yönelik çalışmalar yapılmakta, 2025 yılı bütçesinde özel önem verilmektedir. Çalışanlarımızın yeni iş modellerine uyum sağlayabilmeleri için dijital beceriler kazanılması hedeflenmektedir." dedi.
İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, hükümetin ekonomiyi çok kötü yönettiğini belirterek şunları kaydetti:
"Emekli maaşı meselesi. Her şeyi asgarisinden konuşur olduk. En düşüğe bütün toplumu kilitlediniz. 12 bin 500 liraya bir aile geçinebilir mi? Herkesi en düşüğe kilitlerseniz, bundan sonra kim yüksek prim öder? Kim yüksek gün sayısından emekli olma konusunda gayret gösterir? Asgari ücret konusunda hangi rakamı söylerseniz toplumun bir tarafı şikayet edecek. Çünkü ekonomi berbat. 30-40 bin lira da verseniz çalışan açısından yetersiz."
Komisyonda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan milletvekillerinin sorularını yanıtlıyor.
