Birleşmiş Milletler (BM), on milyonlarca kişi üzerinde ölümcül tehdidini sürdüren İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü'nün (HIV) ortadan kaldırılması için dünya liderlerine kaynakların arttırılması ve insan haklarının koruması çağrısı yaparak, bu yıl Dünya AIDS Günü sloganını "AIDS Bir Kavşakta" olarak belirledi.
1 Aralık, HIV taşıyan veya HIV'den etkilenenlere destek olmak ve Edinilmiş Bağışıklık Eksikliği Sendromu (AIDS) nedeniyle hayatını kaybedenleri anmak için "Dünya AIDS Günü" ilan edildi.
AIDS'e neden olan HIV, vücudun savunmasında rol oynayan hücreleri yok ederek bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açıyor, bunun sonucunda ağır enfeksiyon rahatsızlıkları hatta kanser ve benzeri hastalıklar ortaya çıkabiliyor.
Sağlıklı insanlara bulaşmasının önlenmesi ve hastanın durumunun kontrol altına alınması için virüse maruz kalan kişilerde hastalığın erken evrede tespiti önem taşıyor.
AA muhabiri, HIV ve AIDS ile ilgili BM verilerini derledi.
- "AIDS Bir Kavşakta"
BM, bu yılki "Dünya AIDS Günü" sloganını "AIDS Bir Kavşakta" olarak belirledi.
BM HIV/AIDS Ortak Programı'ndan (UNAIDS) yapılan açıklamada, "AIDS hastalığını 2030'a kadar bir halk sağlığı tehdidi olarak sona erdirme" hedefine ulaşılabileceği ancak dünya liderlerinin AIDS'i sona erdirme taahhütlerini yerine getirip getirmeyeceklerini belirleyecek kritik bir noktada bulunduğu bildirildi.
Liderlerin 2025'e kadar yıllık yeni enfeksiyon sayısını 370 binin altına düşürme sözü verdiklerine ancak 2023'te yeni HIV vaka sayısının 1,3 milyona ulaştığına işaret edilen açıklamada, bu hastalıkla mücadeleye aktarılan kaynakların kesilmesinin mücadeleyi tehlikeye attığı belirtildi.
Açıklamada, liderlerin yeterli ve sürdürülebilir kaynak sağlamak ve herkesin insan haklarını korumak için şimdi gereken "cesur adımları atmaları" halinde HIV ile yaşayan ve ömür boyu tedaviye ihtiyaç duyan insan sayısının 2050'ye kadar yaklaşık 29 milyonda kalacağı ancak yanlış bir yol izlemeleri durumunda bu rakamın 46 milyona yükseleceği uyarısında bulunuldu.
Milyonlarca kişiyi etkileyen bu hastalıkla mücadelede tüm topluluklara ulaşmanın önemine işaret edilen açıklamada, HIV önleme ve tedavi hizmetlerinin ancak insan haklarının korunması, kadınlara ve marjinal topluluklara karşı adil olmayan yasaların kaldırılması, ayrımcılık ve şiddetle doğrudan mücadele edilmesi halinde tüm insanlara ulaşabileceği vurgulandı.
- 39,9 milyon kişi HIV taşıyor
UNAIDS'in "2024 Dünya AIDS Günü" başlıklı raporuna göre, dünya genelinde 39,9 milyon HIV taşıyıcısı bulunuyor, AIDS nedeniyle dakikada bir kişi hayatını kaybediyor.
Buna göre, HIV taşıyan ve etkili tedavilere erişim imkanı olmayan yaklaşık 9,3 milyon kişi bulunuyor.
Raporda görüşlerine yer verilen UNAIDS İcra Direktörü Winnie Byanyima, dünya liderlerinin AIDS salgınını 2030 yılına kadar sona erdirme sözünü verdiklerini ancak bunun yeterli maddi desteğin sağlanmasıyla gerçekleştirilebileceğine dikkati çekerek, "Liderler, milyonlarca hayat kurtarabilir, milyonlarca yeni HIV enfeksiyonunu önleyebilir ve HIV ile yaşayan herkesin sağlıklı ve dolu dolu bir yaşam sürmesini sağlayabilir." ifadesini kullandı.
Byanyima, "HIV virüsü ile mücadelede kaydedilen büyük ilerlemeye rağmen insan hakları ihlalleri hala dünyanın AIDS'i sona erdirmesini engelliyor." değerlendirmesinde bulundu.
HIV, yaklaşık 42,3 milyon insanın hayatına mal oldu, sadece 2023'te 630 bin kişi bu virüs kaynaklı komplikasyonlardan dolayı yaşamını yitirdi.
2023 verileri, dünyada yaklaşık 39,9 milyon kişinin HIV taşıdığını, geçen yıl ortalama 1,3 milyon kişinin HIV kaptığını gösteriyor.
Geçen yıl, her gün 15 ila 24 yaşlarındaki 570 kadına HIV enfeksiyonunun bulaştığı kaydedilen raporda, Doğu ve Güney Afrika'daki en az 22 ülkede bu yaş grubundaki kadınların HIV ile yaşama olasılığının erkek akranlarına göre 3 kat daha fazla olduğu bildirildi.
Bu 39,9 milyon kişinin yaklaşık üçte ikisi, Sahra Altı Afrika ülkeleri ve Cezayir'de yaşıyor.
AIDS'e karşı bir tedavi bulunmasa da tıbbi destek ve tedaviyle kontrol altında tutulabiliyor.