20.08.2007 tarihli ve 26588 sayılı Resmi Gazete ’de Yayınlanan 2007/21 Sayılı Başbakanlık Genelgesi gereği kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar arasında aylık ve ücret ödeme protokolleri yapılmakta, bu protokoller uyarınca verilecek bankacılık hizmetlerinin yanı sıra kamu görevlilerine "promosyon" adı altında ayni veya nakdi ek mali imkânlar sağlanabilmektedir.
Bankalar tarafından sunulan bu ek mali imkânların tasarrufuna ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşlarında uygulama birliğinin sağlanması amacıyla banka promosyonu iş ve işlemlerinin güncel bir mevzuata bağlanarak kamu yönetiminde karmaşanın ortadan kaldırılması, kamu görevlilerinde oluşan huzursuzluğun sona erdirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda; yeniden oluşturulmasını önerdiğim mevzuatta TÜFE oranlarına göre artış ve Bakanlık Merkezinden tüm personeli kapsayacak ihale yapılması hususlarına yer verilmelidir.
Merkezi ihale yöntemini uygulayan iki kurumu örnek gösterebilirim. Adalet Bakanlığı 2022 yılında ülke geneli tüm personeli için 3 yıllık merkezi ihaleye çıkmış ve ihaleyi kazanan Vakıfbank tarafından; mübaşirinden, katibine, yazı işleri müdüründen hâkimine kadar kişi başı 25 bin TL banka promosyonu ücreti ödenmesini sağlamıştır. Keza Emniyet Genel Müdürlüğü de 2022 yılında 3 yıllığına ülkemizdeki tüm emniyet personeli için ihaleye çıkmış ve ihaleyi kazanan Vakıfbank tarafından kişi başı 27 bin TL promosyon ücreti ödenmesini sağlamıştır. Promosyon ihalelerinin Adalet Bakanlığında ve Emniyet Genel Müdürlüğünde olduğu gibi bakanlıklarca yapılması yeni mevzuatta yer almalıdır. Aksi halde nüfus ve çalışan olarak küçük diyebileceğim ilçelerde çalışan kamu personeli çok düşük hatta komik denecek banka promosyon ücreti almaya devam edecekler.
Milli Eğitim Bakanlığındaki bir milyonu aşkın personel ile Emniyeti, Adalet Bakanlığını karşılaştırdığımda eğitim çalışanlarının 2022 yılında, 3 yıllığına en az 75 bin TL civarında bir banka promosyon ücreti alması gerekirdi. 2024 yılı koşullarına göre ise 100 bin liranın üzerine çıkması gerekirdi. Ülkemizde Merkezi promosyon ihalesi olmadığı için il ve ilçeler ayrı ayrı ihaleye çıkıldığından üç yıllığına dört, beş bin lira alan öğretmenlerimiz var…
Milli Eğitim Bakanlığı kendisine gelince ballı promosyonanlaşmalarına imza atıyor. TRT’deki şu haberi yorumsuz sizlerle paylaşıyorum. “Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, MEB merkez teşkilatında görev yapan personelin maaş, ücret ve diğer ödemelerinin yapıldığı Vakıflar Bankası ile personel başına 3 bin lira ödenmek üzere 1 Ocak 2021'den geçerli ve üç yılı kapsayan banka promosyon anlaşması, Bakan Mahmut Özer'in talimatıyla güncellendi. Vakıfbank Genel Müdürlüğü ile yapılan görüşmeler sonucu 31 Aralık 2023'te süresi dolacak maaş promosyon sözleşmesi, iki yıl ilaveyle revize edildi. Buna göre, daha önce personel başına alınan 3 bin liraya ek olarak 22 bin 500 lira daha ödenerek maaş promosyonu 25 bin 500 liraya yükseltilmiş oldu.”
Şayet merkezi ihale önerim kabul görmez, il ve ilçeler promosyon ihalelerine devam ederse ihale aşamalarında ve şartnameler hazırlanırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlara değineceğim. Öncelikle MEB Strateji Geliştirme Başkanlığının 15.05.2014 tarihli ve 1946247 sayılı görüş yazısı incelenmelidir.
Aylık ve yıllık para akış miktarı ihale sonucunu direkt etkileyeceğinden; tüm kadrolu personel maaş, ödül, ek ders, giyecek yardımı, elli ve üzeri personel bulunup yemekhane kurulan yerlerde yemekhane hesabındaki aylık nakit miktarı, kamu işçilerinin maaş, ikramiye, tediye gibi ödemelerinin yanı sıra TYÇP personel ödemeleri, ücretli öğretmen ödemeleri, Döner Sermaye ödemeleri, sınav ödemeleri vb. miktarlar dâhil edilmelidir. Ücretli öğretmen ve İŞKUR çalışan ücretlerinin nakit akış listesine eklenmesinin hukuki olarak değerlendirilmesi gerekebilir. Zira İŞKUR ve ücretli öğretmenlerin promosyon talebi olsa da ödeme yapılmasına dair bir yargı kararı elime geçmedi.
Kuruma yeni atanan veya ücretsiz izinden dönen personele göreve başlayış tarihi esas alınarak hesaplanacak hak edeceği promosyon miktarı takip eden ay başında personele ödeneceği hükmü şartnamede yer almalıdır. Tabii ayrılan personelden iade alınmayacağına dair de hüküm eklenmelidir.
Şartnameye; zorunlu olmadıkça, teklif miktarlarını düşürecek, katılımı sınırlayacak maddeler eklenmemelidir. Örneğin, belli bir sayıda ATM bulunması gibi şartlar özellikle küçük ilçelerde bazı bankaların ihaleye katılmasını engelleyebilir. Zorunlu olmadıkça yeni ATM kurulması gibi istekler bankaya maliyeti büyük olacağından teklif miktarlarında düşüşe neden olabilir.
İhale duyusunda ve şartnamesinde ‘sınır değer’ belirlenmelidir. Sınır değer belirleyerek ihalenin gereğinden fazla uzamasının önüne geçilerek ihalenin beklentilerin altında sonuçlanmasını da önler. Sınır değerin altındaki teklifler değerlendirme dışı bırakılmalı, açık artırma kısmına geçildiğinde zarflardan çıkan en yüksek geçerli teklif miktarının sınır değer olarak kabul edileceği şartnamede ilan edilmelidir.
Sınır Değer hesaplamasında, zorunlu olmamakla birlikte, ihale komisyonunun işini kolaylaştıracağını düşündüğüm, EKAP’ınsınır değer hesaplama aracını önerebilirim. En az üç adet geçerli teklif miktarı girerek bu aracın daha doğru sınır değer hesaplamasını sağlayabiliriz. Geçerli teklif miktarlarını ise il ya da ilçenizin bölgesinde, yakın zamanda sonuçlanmış, nakit akışı ve personel sayısı olarak birbirine yakın il ya da ilçelerde kişi başı ödenen banka promosyon miktarlarını girebiliriz. Sınır değer hesaplamasında kullanılan sabit değerlerden biri olan R katsayısı için; 01.02.2022 tarihi sonrası hizmet alım ihalelerinde R=0,71 katsayılı personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ‘diğer hizmetler’ başlığı seçilmelidir.
Katılımcı sayısının yüksek olduğu ihalelerin açık artırma kısmında her turda verilen teklif miktarlarının sıralanması için, ihale komisyonu tarafından ihale öncesinde, otomatik olarak büyükten küçüğe sıralama yapan Excel tabloları hazırlanmalı, teklifler projeksiyon makinesi aracılığıyla ihale katılımcılarının ve gözlemcilerinin takip etmeleri için duvara yansıtılmalıdır.
Promosyon İhalesinin düzenleneceği salonun konfor koşullarına göre iklimlendirmesi, su, kuruyemiş benzeri ikramlıkların hazır edilmesi toplantının kalitesini arttıracaktır. Zira sıcaktan bunalan, susadığı için bir iki teklif turuna katılıp ihaleden ayrılan banka temsilcileri olması durumunda rekabet koşulları oluşmayacağından kamu çalışanlarının alacağı banka promosyon ücret miktarı olması gerekenden düşük olabilir.
Açık artırma turlarında; ilk tur için sınır değerin altında kalmamak ve diğer turlarda bir önceki turdaki en yüksek teklifin altında kalmamak şartıyla bir artırma baremi belirlenmeli, şartnamede ilan edilmelidir. Belirlenen artırım barem miktarına uygun olarak teklif turlarının yenileneceği açıklanmalıdır.
Her turda en düşük teklifi veren bankanın eleneceğine dair bir hüküm rekabet koşullarını zayıflatacağından her banka temsilcisine her açık artırma turunda artırma baremine ve bir önceki en yüksek teklifin altında kalmamak koşulu ile teklif verme hakkı tanınmalıdır.
Banka temsilcilerinin, açık artırma turlarında Genel Merkezlerine danışmak durumunda kalacakları düşünülerek açık artırma turları arasında 3 ila 5 dakika arasında mola hakkı tanınmalıdır. Katılımcıların telefon görüşmesi için salon dışına çıkmalarına müsaade edilmelidir.
Umarım; yeni mevzuat önerim Cumhurbaşkanlığımızca,TÜFE oranında yıllık fiyat güncellemesi ve merkezi ihale önerim MEB tarafından kabul edilir. Böylece eğitim çalışanlarımız hak ettikleri gibi 2024 koşullarına göre, üç yıllık, 100 bin lira üzerinde promosyon ücreti alır. İl ve ilçe milli eğitim yöneticilerimiz ise bu ihale süreçleri ile uğraşarak zaman ve emek kaybetmezler. Esen kalın…
Serdar GÜNDÜZ
Liyakat-Sen Genel Sekreteri