Eğitim-öğretim sürecinin başlamasıyla okullarda sınav değerlendirmeleri ve veli toplantıları gündeme gelirken, velilerin katılımını artırmak amacıyla toplantıların hafta sonuna planlanması "angarya" tartışmalarını alevlendirdi. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 18. maddesi ile korunan angarya yasağı ilkesine göre, okul müdürlerinin öğretmenleri mesai saati dışında ve gönüllülük esası olmadan toplantıya zorlama yetkisi bulunmamaktadır. Bu durumu destekleyen emsal mahkeme kararları, katılmayan öğretmenlere disiplin cezası uygulanamayacağını kesinleştiriyor.
Öğretmenlere Hafta Sonu Zorunlu Toplantı Tartışması Büyüyor: Mevzuat Ne Diyor?
Ara tatilin sona ermesiyle birlikte eğitim-öğretim faaliyetleri yeniden hız kazanırken, okullarda ara tatil öncesinde yapılan sınavların değerlendirilmesi ve veli bilgilendirme süreçleri de gündemdeki yerini aldı. Özellikle büyük şehirlerde yaşayan velilerin hafta içi mesai saatleri nedeniyle toplantılara katılamaması, bazı okul yönetimlerini genel veli toplantılarını hafta sonu gerçekleştirmeye yöneltiyor. Ancak bu uygulama, son günlerde öğretmenler arasında "angarya" tartışmalarının yeniden alevlenmesine neden oldu.
Öğretmenlerin çalışma saatleri ve görev yükümlülükleri açık şekilde belirlenmiş olup, mesai saatleri dışında, özellikle de hafta sonunda zorunlu tutulan her türlü görev angarya kapsamına giriyor. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 18. maddesi, "Hiç kimse zorla çalıştırılamaz; angarya yasaktır" hükmünü içeriyor. Bu nedenle öğretmenlerin hafta sonu toplantılara zorla çağrılması hukuki bir dayanağa sahip değil.
Okul müdürlerinin öğretmenleri hafta sonu zorunlu olarak okula çağırarak veli toplantısı düzenleme yetkisi bulunmuyor.
Toplantıya katılmayan öğretmenler hakkında herhangi bir disiplin cezası veya idari işlem başlatılması da mümkün değil.
Bu açıdan bakıldığında hafta sonu yapılan toplantılar gönüllülük esasına dayanmalı ve zorunlu görev kapsamına alınmamalıdır.
Mevcut uygulamalar, farklı şehirlerde açılan davalar sonucunda verilen mahkeme kararlarıyla da destekleniyor. Yargı, hafta sonu ve mesai saatleri dışında yapılan veli toplantılarını hukuka aykırı bularak öğretmenler lehine kararlar vermiş durumda.
Bazı kararlarda yalnızca zorunlu tutulamayacağı değil, aynı zamanda toplantıya katılan öğretmenlerin harcadıkları emek ve süre dikkate alınarak bu toplantıların ders sayılabileceği ve karşılığında ek ders ücreti ödenmesi gerektiği belirtiliyor. Bu da öğretmenin mesaisine ve emeğine duyulan saygının hukuki düzeyde teyit edildiğini gösteriyor.
Sonuç olarak öğretmenler;
Hafta sonu toplantıya katılmak zorunda değildir,
Katılmadığı için cezalandırılamaz,
Katılırsa ek ders ücreti alma hakkına sahiptir.
Hafta içi yoğunluğu nedeniyle hafta sonu toplantı planlayan okul yönetimlerinin, süreci öğretmenlerin gönüllülüğünü dikkate alarak yürütmesi hem çalışma barışı hem de mevzuata uyum açısından önem taşıyor.
Eğitim kurumlarında işlerin sağlıklı işlemesi, öğretmenin psikolojik ve fiziksel olarak desteklenmesiyle mümkündür. Hafta sonu toplantısı gibi uygulamalar gönüllülük çerçevesinde planlandığında hem veliler hem öğretmenler için verimli olabilir; ancak zorunluluk haline getirildiğinde hem hukuki sakıncalar doğurur hem de çalışan motivasyonunu ciddi biçimde zedeler. Öğretmenin emeğine duyulan saygı, eğitim kalitesinin temel taşıdır. Bu nedenle planlama yapılırken öğretmenin mesai kapsamı ve iş yükü mutlaka dikkate alınmalıdır.
SSS – Sık Sorulan Sorular
Hayır. Mesai saatleri dışında zorunlu görev verilmesi hukuka aykırıdır.
Hayır. Disiplin cezası verilmesi mümkün değildir.
Evet. Emsal mahkeme kararlarına göre ek ders ücreti ödenmelidir.
Hayır, yasak değil. Ancak zorunlu tutularak çalıştırmak yasaktır.
Evet. Planlamanın gönüllülük ve ortak karar çerçevesinde yapılması gerekir.
Sizce hafta sonu veli toplantıları nasıl düzenlenmeli?
📌 Okulunuzda bu konuda nasıl uygulamalar yapılıyor?
📌 Öğretmenlerin mesai sınırlarının korunması yeterince sağlanıyor mu?
Görüşlerinizi yorumlarda paylaşarak eğitimciler arasında fikir alışverişine katkı sağlayabilirsiniz.