Türkiye'nin akademik dünyasını her yıl mercek altına alan ve büyük bir merakla beklenen URAP (University Ranking by Academic Performance) sıralaması, 2024-2025 dönemi sonuçlarıyla bir kez daha dikkatleri üzerine çekti. Listede zirvenin yeni sahibi Koç Üniversitesi olurken, Hacettepe ve ODTÜ de ilk üçteki yerlerini sağlamlaştırdı. Ancak listenin en çarpıcı detayı, son altı yılda ilk 10'dan adeta bir düşüş ivmesiyle 22. sıraya gerileyen Boğaziçi Üniversitesi'nin performansı oldu.
Dünya genelinde Times Higher Education ve QS World University Rankings gibi prestijli listeler üniversiteleri küresel çapta değerlendirirken, Türkiye'de akademik camianın ve öğrencilerin referans aldığı temel kaynak URAP'tır. ODTÜ Enformatik Enstitüsü tarafından 2009 yılından bu yana düzenli olarak yayınlanan URAP listeleri, üniversitelerin akademik başarılarını objektif kriterlere göre sıralıyor. Bu kriterler arasında makale ve atıf sayıları, bilimsel doküman üretimi, doktora mezun ve öğrenci oranları, öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı gibi 15 farklı gösterge bulunuyor. Ayrıca, uluslararası ve yurtiçi ortak makaleler ile TÜBİTAK'tan alınan proje sayısı da üniversitelerin puanlamasına etki ediyor. Tüm bu kapsamlı veriler, bir araya gelerek üniversitelerin toplam akademik gücünü ortaya koyuyor.
Listenin en çok konuşulan başlığı şüphesiz ki Boğaziçi Üniversitesi'nin sıralamadaki düşüşü oldu. Köklü geçmişi ve akademik başarılarıyla tanınan Boğaziçi, 2019-2020 eğitim öğretim yılında 7. sırada yer alarak ilk 10'daki konumunu koruyordu. Ancak bu dönem, üniversitenin ilk 10 içerisinde yer aldığı son yıl olarak kayıtlara geçti.
Dönemin ardından yaşanan rektör atamalarıyla birlikte Boğaziçi'nin sıralamadaki düşüşü de hız kazandı. 2020-2021 eğitim öğretim yılının ortasında Prof. Dr. Melih Bulu'nun rektörlüğe atanmasıyla birlikte, Boğaziçi listede 11. sıraya gerileyerek ilk 10'daki yerini kaybetti ve sonraki yıllarda da düşüşünü sürdürerek 22. sıraya kadar geriledi.
Boğaziçi Üniversitesi'nin son altı yıldaki performans düşüşü, URAP'ın temel puan türleri üzerindeki değişimlerde de açıkça görülüyor:
| Puan Türü | 2019-2020 Puanı | 2024-2025 Puanı | Değişim |
|---|---|---|---|
| Makale Puanı | 172.78 | 136.36 | -36.42 |
| Atıf Puanı | 175.62 | 146.53 | -29.09 |
| Bilimsel Doküman | 166.74 | 150.49 | -16.25 |
| Doktora Puanı | 123.53 | 121.18 | -2.35 |
| Öğretim Üyesi / Öğrenci Puanı | 44.59 | 43.81 | -0.78 |
Bu tablo, özellikle makale ve atıf puanlarında yaşanan belirgin düşüşlerin, Boğaziçi'nin genel sıralamadaki gerilemesinde önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Makale puanı, uluslararası referans kaynaklarına (SCI, SSCI, AHCI) giren yayınların nicelik ve niteliğini yansıtırken, atıf puanı ise bu yayınların akademik etki düzeyini ölçüyor.
Boğaziçi'nin düşüşü dışında, URAP listesinin ilk 10'unda son altı yılda üç temel değişim daha yaşandı:
URAP, sadece Türkiye'deki değil, dünya genelindeki üniversiteleri de akademik performanslarına göre sıralıyor. 2024-2025 URAP dünya sıralamasında, liderlik koltuğuna Harvard Üniversitesi otururken, Universite Paris Cite ikinci, University of Toronto ise üçüncü sırada yer aldı. Ne yazık ki, bu prestijli listede Türkiye'den hiçbir üniversite ilk 500'e giremedi. Türkiye'den dünya sıralamasına dahil olan ilk üniversite, 573. sırada yer alan Hacettepe Üniversitesi oldu. Türkiye sıralamasında Koç Üniversitesi'nin birinci olmasına rağmen, dünya sıralamasında ilk Türk üniversitesi olarak Hacettepe'nin yer alması, iki sıralama arasındaki hesaplama yöntemleri ve kriter farklılıklarından kaynaklanıyor.