Türkiye, sosyal güvenlik sisteminin (SGS) finansal sürdürülebilirliğini uzun vadede güvence altına almak hedefiyle köklü bir reform sürecine giriyor. Hükümet tarafından 2026 yılına kadar aşamalı olarak hayata geçirilmesi planlanan bu kapsamlı düzenlemeler, emeklilik maaşı hesaplama yöntemlerinden çalışma hayatındaki sigorta prim bildirimlerine kadar birçok alanda yenilikler getiriyor.
Yetkili merciler, mevcut sosyal güvenlik sisteminin aktif-pasif dengesinde ciddi bir bozulma yaşandığına dikkat çekiyor. Güncel verilere göre, her 1,49 çalışan, 1 emeklinin maaşını finanse etmek durumunda kalıyor. Uzmanlar, sistemin mali açıdan sağlıklı işleyebilmesi için bu oranın en az 3 çalışana 1 emekli seviyesinde olması gerektiğini belirtiyor. Bu mali dengeyi yeniden kurmak amacıyla, hem sisteme giren gelirleri artıracak hem de erken emekliliği caydıracak yapısal değişiklikler masaya yatırılmış durumda.
Yeni düzenlemelerin en önemli dijital adımlarından biri, sigorta işlemlerinin büyük bir kısmının e-Devlet platformuna taşınmasıdır. Artık ev hizmetlerinde çalışanlar, küçük ölçekli esnaflar, çiftçiler ve mevsimlik işçiler, sigorta prim bildirimlerini bir muhasebeciye ihtiyaç duymadan doğrudan e-Devlet üzerinden kolaylıkla yapabilecekler. Bu dijitalleşme hamlesi, hem vatandaşın işlemlerini kolaylaştıracak hem de kayıt dışı istihdamı düşürme çabalarına destek olacak. Ayrıca, **"kolay işverenlik sistemi"**nin uygulama alanı genişletilerek daha fazla sektöre yayılması planlanıyor.
Yüksek prim yükleri nedeniyle sosyal güvenlik kapsamı dışında kalan düşük gelirli vatandaşlar için özel olarak tasarlanmış mikro sigorta programları oluşturulacak. Bu programlar, küçük esnaf, sanatkârlar, çiftçiler ve mevsimlik işlerde çalışanlar gibi grupların özel prim oranlarıyla sisteme dahil edilmesini sağlayacak ve böylece bu kesimlerin de sosyal güvence şemsiyesi altına alınması hedefleniyor.
Yeni emeklilik maaşı hesaplama modelinin temel prensibi, daha uzun çalışma süresinin daha yüksek maaş getirmesi üzerine kurulacak. Bu performans temelli yaklaşım ile bireylerin aktif çalışma hayatında kalma süresinin uzatılması ve erken emeklilik eğiliminin azaltılması amaçlanıyor. Bu değişiklik, sosyal güvenlik sisteminin aktif-pasif dengesinin korunmasına kritik bir katkı sağlayacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde kurulan bilim kurulu, günümüz iş dünyasının dinamiklerine uygun olarak uzaktan çalışma, hibrit model ve kısa süreli çalışma gibi esnek modellerin hukuki altyapısını hazırlıyor. Bu modern çalışma biçimlerinin sosyal güvenlik sistemiyle tam uyumlu hale getirilmesi ve yasal zemininin 2026'ya kadar tamamlanması öngörülüyor.
Son olarak, sürekli iş göremezlik veya maluliyet aylığı alan vatandaşların yeniden iş gücü piyasasına dönüşünü kolaylaştıracak mesleki rehabilitasyon programları da reform paketinin önemli bir parçası olarak gündeme alındı.